Terrasje Peter van Straten in Barcelona

Het is even zoeken...

...

...maar dan heb ook wat!

Gezellig toch?

BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona, Catalonië en soms zelfs Spanje op onze Facebook pagina!

Kerstgroeten uit Barcelona

Een kerstgroet uit Barcelona? Tegenwoordig een fluitje van een cent. Een keer drukken op het toetsenbord en het thuisfront heeft ´m.
In oude tijden ging dat even anders. Wilde je een brief van A naar B krijgen, dan moest je een contract afsluiten met een correo, een koerier (correr = rennen). Vaak reisden die koeriers te voet, al waren er ook bofkonten die een paard bezaten. Weer anderen kozen liever of noodgedwongen het ruime sop.
 
Langzamerhand ontwikkelden de koeriers vaste routes en werd het postverkeer georganiseerd door een meester-koerier, de maestro de correos. Diens taak was het in het ‘posthuis’ koeriers die van ver kwamen van eten plus onderdak te voorzien en potentiële klanten te koppelen aan de meest geschikte boodschapper.






Het allereerste posthuis van Barcelona stond in een straatje net binnen de oude Romeinse stadsmuren - nu, heel logisch, Carrer del Correu Vell genaamd, Straat van het Oude Postkantoor.

 Waren daar alle formaliteiten geregeld, dan kon de koerier vertrekken. De eerste stop was echter al na een paar honderd meter, vóór de 12e eeuwse kapel van de Virgen de la Guía o de Marcús in de wijk La Ribera. Daar kreeg de koerier de zegen van de priester, die hem ook een behouden reis toewenste.

 

 

 

De voorzijde van de kapel, aan de C. dels Carders.

De maagd zelve.

De kapel behoorde tot een  herberg annex ziekenhuis voor armen dat was gewijd aan diezelfde Maagd ´van de Gids´.  Het complex werd gebouwd in opdracht van de bankier/handelaar, Bernat Marcús. Marcús was een van de zeldzame burgerraadsheren van graaf Ramón Berenguer IV  en bovendien een van de rijkste  mannen van het 12e eeuwse Barcelona, met een uitgebreid grondbezit  in en om de stad.
  
De grond waarop hij zijn opvangcentrum liet bouwen, lag even buiten de stadsmuren, op het kruispunt van de noordelijke kustweg en de Via Franca, de oude Romeinse heerweg naar Frankrijk en eeuwenlang de belangrijkste verbindingsschakel tussen het Iberisch schiereiland en de rest van West-Europa.
 
De situering aan wat nu de Carrer dels Carders is, maakte van Marcús´ project ook een logische vestigingsplek voor de Confraría dels Correus a Cavall i a Peu. Deze Broederschap voor Koeriers te Paard en te Voet is mogelijk de eerste postdienst in Europa die ook buiten de eigen landgrenzen actief was. De traditie wil dat Bernat Marcús de dienst oprichtte, maar dat is op zijn minst onwaarschijnlijk. De man overleed namelijk een paar maanden nadat in 1166 was begonnen met de bouw van zijn opvangcentrum.

Wantrouwige rijkaard

Placeta d´En Marcús

Of toen al de bijbehorende begraafplaats (nu het Placeta d´En Marcús) gereed was, en of Marcús de eer had deze plek in te wijden? We weten het niet. Mogelijk vormde zijn plotselinge dood stof voor de volgende legende, een van die vele die over de ondernemende bankier de ronde doen:

Tot het vele grondbezit van Bernat Marcús behoorde ook een perceel pal naast de Santa Maria dels Arenys - de ´voorloper´ van de Santa Maria del Mar. Op een goede dag vroeg de parochiepriester aan Marcús of hij de grond niet in bruikleen wilde geven als begraafplaats. De bankier dacht even na en kwam toen met een vermetel voorstel. De parochie zou eigenaar van de grond worden, op voorwaarde dat er binnen twee maanden iemand zou worden begraven. Op deze manier wilde de wantrouwige rijkaard voorkomen dat de parochie de grond een andere bestemming zou geven.

God straft niet altijd onmiddellijk, soms pas na twee maanden. Want wat bleek? Geen enkel lid van de Santa Maria dels Arenys parochie stierf in die periode. In z´n nopjes met dit gelukkige toeval haastte Marcús zich richting kerk. Op het moment dat hij daar op hoge toon zijn bezit opeiste, stortte hij levenloos ter aarde. En zo werd Bernat Marcús, als eerste Barcelonees, begraven op de Fossar de les Morreres.

 De carrer dels Assaonadors (leerlooiers) achter de Marcus-kapel. Johannes de Doper is de beschermheilige van de leerlooiers.

BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona, Catalonië en soms zelfs Spanje op onze Facebook pagina!

Talking Heads in Barcelona

BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona, Catalonië en soms zelfs Spanje op onze Facebook pagina!

Het raadsel van de Canaletes (2)

  
We hebben het op deze blog al eerder gehad over de raadsels rond de fontein van de 
Canaletes. Maar eigenlijk begint de onzekerheid al eerder, bij het water van het ding.

Want waar kwam dat vandaan? Uit de Collserola-heuvels,  zeggen sommigen. Van een bron uit het dorpje Montcada i Reixach,  beweren anderen. Dat water werd door het twaalf kilometer lange kanaal Rec Comtal naar het nog ommuurde Barcelona geleid. 

Wat wel zeker is dat de oerbron al dateert uit de 16e eeuw. Het ging om een soort bak die moet hebben gestaan op de binnenplaats van het oude universiteitsgebouw aan de Ramblas de Estudis. Dat pand werd in 1843 afgebroken. Het water werd vervolgens geleid naar twee nieuwe fonteinen even verderop, aan de Ramblas. Toen werd het 1888 en verschenen in de aanloop naar de Wereldtentoonstelling op vele plekken in de stad fonteinen van het huidige ´modelletje Canaletes´ – uiteraard ook op de plek zelf.

In één beeld: Gaudí en Falqués.

Geen toerist die er ooit bij stilstaat, maar de fontein heeft ook een ontwerper. Het gaat om ene Pere Falqués (1815-1916). Een zwaar ondergewaardeerde architect, in mijn ogen. Neem een van zijn bekendste scheppingen - de prachtlampen op de Passeig de Gracia (foto links). “Gaudí!” roepen de toeristen, terwijl ze in de rij gaan staan bij Casa Battlo of La Pedrera.

Aan de andere kant, Pere, die fontein van jou kom je in de hele stad tegen.  Maar wat het Canaletes-exemplaar uniek maakt, is het wáter; het lekkerste water van de hele stad, wist ook in 1888 iedereen. Toen regentes Maria Christina in de schone maand mei de Wereldtentoonstellling kwam openen, moest ze dan ook beslist die godendrank drinken - uit een elegante schenktuit, dat natuurlijk wel - waarop de Barcelonezen zo trots waren.

 

Feest voor de regentes  op de Rambla de Canaletes. De erenboog is van  'de studenten van Barcelona´.

Wie eenmaal het Canaletes-water heeft geproefd, is voor altijd verliefd op Barcelona en zal er zeker terugkeren, vertelt de legende. Of dat tweede bij Maria Christina ook het geval was, weet ik niet. Feit is dat ze niet was weg te slaan uit de stad. Pas na twintig dagen pakte de regentes tegen heug en meug haar vele koffers en vertrok pruilend richting Madrid, de toekomstige koning Alfons XIII met zich meezeulend.
 

De fontein in kwestie op een zeldzaam rustig moment.

BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona, Catalonië en soms zelfs Spanje op onze Facebook pagina!

Een Karel Appel op de vlooienmarkt van Barcelona

Nee hoor, het is het spiegeldak van het nieuwe onderkomen van  de Mercat Fira de Bellcaire, Barcelona´s oudste vlooienmarkt, die iedereen hier kent als de Els Encants Vells.  Draai het plaatje om....

...en je herkent de machines waarmee wordt gewerkt aan het nieuwe gebouw aan de andere kant van het Plaça de les Glòries.

De nieuwe Encants de Barcelona  moet volgend voorjaar af zijn en er dan zo uitzien:

Bekijk hier een filmpje over de 'Nous Encants'.

Als tegenwicht voor al die  moderne kunst tot slot wat gezellige foto´s uit de oude doos:

De markt in 1955.

 

Het fotoalbum van Carlos Ruiz Zafón (17)

'De blauwe tram klom lui tussen de nevelen omhoog. Ik holde erachteraan en slaagde erin op het achterste platform te klimmen, onder de strenge blik van de conducteur. De houten cabine was bijna leeg. Een paar broeders en een dame in de rouw met een asgrijze huid wiegden slaperig op de schommeling van het rijtuig met de onzichtbare paarden.'

De schaduw van de wind, pagina 159.



BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona, Catalonië en soms zelfs Spanje op onze Facebook pagina!

Iberia - problemen vanaf dag 1

Een beetje lullig rondje is het, dat van het vliegtuigje in het pretpark op de Tibidabo. En dan te bedenken dat het ding een kopie is van het toestel dat op 14 december 1927 de eerste commerciële vlucht maakte tussen Madrid en Barcelona. Of eigenlijk moet ik schrijven: tussen Barcelona en Madrid. Want twee uur eerder dan de Rohrbach Roland (10 passagiersplaatsen, drie BMW-motoren, topsnelheid 205 kilometer per uur) in Madrid, steeg in Barcelona een Rohrbach richting de Spaanse hoofdstad op.  Het was de bedoeling dat koning Alfons XIII  getuige zou zijn van de feestelijke landing van het toestel. Door de zware regenval onderweg landde het vliegtuig echter veel later dan gepland in Madrid.  Daar kon de koning niet op wachten: hij moest mee met de 'officiële vlucht' naar Barcelona. 

Waarmee de eerste vliegdag van Iberia Líneas Aéreas de España, S. A. Operadora toch een beetje de mist in ging.
 
Vijfentachtig jaar later moeten er 6500 mensen weg bij de vliegtuigmaatschappij, een derde van het personeelsbestand.
 
Het vliegtuig op de Tibidabo draait onverstoorbaar zijn rondjes.

Veilig geland. De aankomst van Alfons XIII op El Prat in Barcelona.

BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona, Catalonië en soms zelfs Spanje op onze Facebook pagina!

Het fotoalbum van Carlos Ruiz Zafón (16)

'Het kostte me een kwartier om al rennend bij het Ritz te komen. Hoewel het buiten niet warmer kon zijn geweest dan een paar graden, zweette ik en ik was buiten adem. De portier wierp een steelse blik op me, maar deed toch met een buiginkje de deur open.'

De gevangene van de hemel, pagina 262

Spaans zult gij spreken! De illustere voorgangers van José Ignacio Wert

De Spaanse onderwijsminister José Ignacio Wert kent zijn klassieken. Met zijn ´verspaansing´ van het Catalaanse onderwijs schaart hij zich in een lange traditie. Deze begon ooit koninklijk, in 1715, met Filips V en zijn ‘instructie’ voor het Catalaanse onderwijs.
Daarover een ander keer. Vandaag eerst de Spaanse dictators uit de vorige eeuw en hun taalstreken – die, net als nu, overigens net zo goed gericht waren tegen de andere regionale talen van Spanje, iets wat in Catalonië nogal eens wordt ‘vergeten’. 

We beginnen in de jaren twintig en Miguel Primo de Rivera. Op 11 juni 1926 kwam diens Ministerie van Openbare Instructie met een decreet dat veel dorpsonderwijzers de stuipen op het lijf moet hebben gejaagd. Artikel 1 zwaait met sancties voor meesters die het wagen geen onderwijs te geven in het Spaans, in de tekst aangeduid met ´de officiële taal´. Zelfs dreigt een ‘onmiddellijke schorsing’ van drie maanden; zonder salaris uiteraard. 

Recidivisten konden helemaal de onderwijzersborst natmaken. Herhaaldelijk zondigen (artikel 2) geeft het Departement van Educatie en Schone Kunsten namelijk het recht de slechterik te verbannen naar een andere provincie, naar een lokaliteit die even groot of zelfs kleiner is dan de originele standplaats van de rebelse meester, en waar, huiver, huiver…de enige gesproken taal de officiële taal is!

Primo de Rivera´s collega Franco was begin jaren veertig nog onverbiddelijker. Op 31 juli 1940 kwam El Gaudillo met een rondschrijven voor alle staatsambtenaren, getiteld El uso del idioma nacional en todos los servicios.
Alléén Spaans dus. Op het gebruik van andere talen volgde ipso facto (is dat geen Latijn?) ontslag, zonder mogelijkheid van beroep.

 

Lagere- schoolleerlingen in de Catalaans stad Lleida, jaren vijftig.

De mooiste is echter een verordening uit de jaren vijftig van de Franco-regering, de Junta de Defensa Nacional. Doel: españolizar la enseñanza, verspaansing van het onderwijs.

Waar hebben we dat meer gehoord? Minister Wert, een dag na zijn uitspraak: “Als mijn woorden iemand doen denken aan het verleden, dan heeft hij een mentaal probleem. ”
Tja:

Ook wij kennen onze klassiekers.

(Bron: http://antoniomaestre.wordpress.com)

Het fotoalbum van Carlos Ruiz Zafón (15b)

'Afgeleid door het incident dacht  ik even dat ik hem uit het oog was verloren, maar al snel ondekte ik zijn kreukelige silhouet bij de etalage van juwelierszaak Bagués. Ik kwam steeds dichterbij, tot aan een van de schrijvershokjes die de entree naar het Palacio de la Virreina flankeerden, en hield hem ondertussen in het oog. Zijn ogen glinsterden als robijnen en het spektakel van goud en edelstenen achter het kogelvrije glas leek in hem een wellust te hebben opgewekt die een rij schaars geklede revuemeisjes niet had kunnen evenaren.'

De gevangene van de hemel, pagina 26

Het fotoalbum van Carlos Ruiz Zafón (15a)

'Afgeleid door het incident dacht  ik even dat ik hem uit het oog was verloren, maar al snel ondekte ik zijn kreukelige silhouet bij de etalage van juwelierszaak Bagués. Ik kwam steeds dichterbij, tot aan een van de schrijvershokjes die de entree naar het Palacio de la Virreina flankeerden, en hield hem ondertussen in het oog. Zijn ogen glinsterden als robijnen en het spektakel van goud en edelstenen achter het kogelvrije glas leek in hem een wellust te hebben opgewekt die een rij schaars geklede revuemeisjes niet had kunnen evenaren.'

De gevangene van de hemel, pagina 26

Het fotoalbum van Carlos Ruiz Zafón (14)

'We waren zo'n twintig meter van de boekhandel verwijderd toen ik iemand zag zitten in het portiek van het gebouw. De grote straatlantaarn van Casa Jorba op de hoek van de Puerta del Ángel wierp het licht op het silhouet van een jong meisje dat een koffer tegen haar knieën had vastgeklemd. Toen ze ons zag, stond ze op.'

De gevangene van de hemel, pagina 292

En daarom is de onafhankelijkheid van Catalonië noodzakelijk! (met dank aan José Ignacio Wert)

Het is José Ignacio Wert gelukt. De Catalaanse onafhankelijkheidkoorts, even weggezakt na de voor grote Ma(r) s naar de onafhankelijkheid slecht verlopen verkiezingen, is dankzij hem weer helemaal terug.

 In oktober liep de Spaanse minister van Onderwijs zich al warm.  De Catalaanse schoolkindertjes moesten ´verspaansen´  verklaarde voormalig opinieonderzoeker Wert doodleuk. Niet erg handig, zo´n uitspraak, fluisterde koning Juan Carlos premier Mariano Rajoy in het oor, tussen twee operaties door. 

De Catalaanse ezel maakt zich kwaad.

De Catalanen reageerden een stuk luider.  Aan de andere kant: iederéén roept weleens wat. 

En toen kwam Wert gisteren met een voorstel voor een nieuwe onderwijswet. De wet in spe verplicht - onder veel meer - de scholen in alle autonome regio´s tot een evenwichtige verdeling in lesuren tussen het Castiliaans en een eventuele andere officiële taal - zoals die bestaat in Baskenland, Valencia, Galicië en Catalonië.

Uitwissing van Catalonië
“De ergste aanval op het Catalaans sinds 1978", verklaarde de Catalaanse afgevaardigde voor Onderwijs, Irene Rigau. Grote Leider Artur Mas schudde verheugd de verkiezingskater van zich af, greep zijn staf en riep links-nationalistisch Catalonië op om samen met zijn CIU één front te vormen tegen de dreigende Spaanse taalgolf.  De onvermijdelijke Jordi Pujol, meer dan twintig jaar president van de Generalitat, vroeg om een 'patriottische reactie' tegen deze ´uitwissing van Catalonië´. “Het beste wat de regering kan doen is snel het referendum uitschrijven”, oordeelde Oriol Jonqueras, wiens links-nationalistische ERC sinds 25 november de tweede partij van Catalonië is. “Wert laat zien dat de onafhankelijkheid noodzakelijk is.” Et cetera, et cetera.

José Ignacio Wert, torero.

 We´re back in business. Dankzij de rode lap van Wert, waarop de Catalaanse ezel maar wat graag reageert.

 Update 7/12: Wert tijdens een informele ontmoeting met journalisten: "Ik ben als een moedige stier die groeit onder de bestraffing."

Stierenvechter of stier, het is een kwestie van optiek.







 

Racen op de Montjuïc

Lotus 11 Le Mans (bouwjaar 1951). Riley Dobbs (1935). Porche 718 (1958).  Namen die de echte liefhebber de tranen in de ogen doen springen. De bijbehorende auto´s zijn op 8 en 9 december te zien op wat begin jaren zeventig bekend stond als een van ´s werelds beste Formule 1 circuits, dat van de Montjuïc in Barcelona. 

Tot die fatale dag in 1975 dan. De Grand Prix van Spanje werd dat jaar verreden op 27 april. Tijdens ronde 26 verloor de  Embassy Hill-Lola  van de Duitser Rolf Stommelen een stabilisatievleugel. Stommelens wagen vloog over de vangrail. Vijf toeschouwers werden gedood. Tientallen raakten gewond.

 
Het Formule 1 spektakel keerde nooit meer terug naar Barcelona´s befaamdste berg. De motorrijders draaiden er hun rondjes nog tot 1986 - vooral de jaarlijkse 24-uurs race was befaamd. Toen verstomde het gebrul van de motoren op 3790 meter lange circuit, waar al sinds 1933 werd geracet. 

Finish van de eerste race  op de Montjuïc. Sponsor in 1933: Martini.

Weerzien op de Montjuïc: de Porche 718

Pas in 2007 weerklonk het. Vooruitlopend op de 75e verjaardag van de gepensioneerde vond er op het oude circuit een racefestijn plaats tussen snelle helden op leeftijd als Emerson Fittipaldi. Plus dito auto´s en motoren natuurlijk.

Dit weekend wordt het feestje dus overgedaan. En net zoals in 2007 zal het ook dit keer niet gevaarlijk worden. De oudjes maken namelijk onderling uit wie het regelmatigst zijn rondjes draait. Je kunt dus in een gezapig tempo over de berg sukkelen, genietend van het uitzicht over Barcelona, en dan ook nog als winnaar over de streep komen!

Macaber detail is wel dat een van de sterren dit jaar Jochen Mass is, de winnaar van de halverwege afgebroken dodenrace in 1975 - het zou Mass´ enige Grand Prix overwinning blijven.

Die race is gelukkig ook om een leukere reden gedenkwaardig. De Italiaanse Lella Lombardi werd de eerste - en tot nu toe enige - vrouw ooit die punten haalde voor het Formule 1 wereldkampioenschap. Of liever: een halve punt, want Lombardi eindigde weliswaar als zesde (in die jaren goed voor één WK-punt), maar wel in een halve race.

La  Barcelona Montjuïc Revival. Zaterdag 8 en zondag 9 december, dagelijks van 8.30 uur tot 19.30 uur. De toegang is gratis. De auto´s en motoren kun je van dichtbij bewonderen in de racedorp aan de Avenida Reina Maria Christina (tussen het Plaça España en het Palau Nacional). Kinderen t/m 12 jaar hebben ook daar gratis toegang, ouderen betalen 6 euro per persoon, 10 euro per 2 personen.

Het fotoalbum van Carlos Ruiz Zafón (13)

'Een halfuur later zette een taxi me af bij de deuren van de hoofdzetel van La Vanguardia in de calle Pelayo. In tegenstelling tot de sinistere, aftandse inventaris bij mjjn oude krant, straalde alles hier voornaamheid en overdaad uit.'

Het spel van de engel, pagina 318

Het fotoalbum van Carlos Ruiz Zafón (12)

'We begonnen net te denken dat Salgado in slaap moest zijn gevallen, toen hij opstond - de trein sloeg de straat in die naar het Estación del Norte voerde - en aan de ketting trok om een haltestop te vragen. Gebruikmakend van het feit dat de trambestuurder afremde, sprongen we van de treeplank tegenover het kronkelige modernistische paleis dat de kantoren van de hydro-elektrische maatschappij herbergde, en we volgden de tram te voet tot aan de halte. We zagen Salgado uitstappen met hulp van twee passagiers en koers zetten naar het station.'

De gevangene van de hemel, pagina 229

De gezelligste voetbalwedstrijd van het jaar in Barcelona

Barça-Athletic Club. Verreweg de leukste voetbalwedstrijd van het jaar in de stad. Het knusse Catalaans/Baskische onderonsje begint in de kroegen en straten van Barcelona en zet zich later voort in Camp Nou. De laten we zeggen 'karaktervolle' - coño, cojones et cetera -  Basken maken het meeste lawaai.  De Catalanen  zijn flegmatieker, in het rustgevende besef van de bijna zekere overwinning.


De liefde tussen culés en Athletic-aanhang  begon in Madrid, of all places. Op 15 mei 1902 speelde Barça daar de finale van een voetbaltoernooi ter ere van de kroning van Alfons XIII. Tegenstander die dag was Vizcaya,  een combinatie van spelers van Athletic Club en Bilbao FC. De Baskische selectie won verrassend met 2-1,  maar wat bijna nog meer de aandacht trok was de broederschap tussen beide supporterskampen.

Barça-Athletic Club, 1951

Over het Spanje-gevoel van beide kampen valt niets te melden, bij gebrek aan gegevens. Onbekend is dus of de autoriteiten in Madrid toen ook al moesten grijpen naar een  superkorte versie van La Marcha Real, het Spaanse volkslied.

 De Catalanen  zijn flegmatieker, in het rustgevende besef van de bijna zekere overwinning

In Bilbao was het feest, die dag in 1902. De bevolking werd opgeroepen om de spelers bij aankomst op het treinstation te verwelkomen. De kampioenen hadden tenslotte, zo zei men in de Baskische hoofdstad,  gewonnen van ‘de beste club ter wereld, Foot Ball Club Barcelona’. De club bestond op dat moment nog geen drie jaar, Athletic was een jaartje ouder.

Voor het Spaanse parlement in Madrid. Parlementsleden van de Partido Nacionalista Vasco en de Catalaan Duran i Lleida (CIU).