Groeten uit Barcelona: Kerstgroeten uit Barcelona

20-12-2012

Kerstgroeten uit Barcelona

Een kerstgroet uit Barcelona? Tegenwoordig een fluitje van een cent. Een keer drukken op het toetsenbord en het thuisfront heeft ´m.
In oude tijden ging dat even anders. Wilde je een brief van A naar B krijgen, dan moest je een contract afsluiten met een correo, een koerier (correr = rennen). Vaak reisden die koeriers te voet, al waren er ook bofkonten die een paard bezaten. Weer anderen kozen liever of noodgedwongen het ruime sop.

Langzamerhand ontwikkelden de koeriers vaste routes en werd het postverkeer georganiseerd door een meester-koerier, de maestro de correos. Diens taak was het in het ‘posthuis’ koeriers die van ver kwamen van eten plus onderdak te voorzien en potentiële klanten te koppelen aan de meest geschikte boodschapper.

Het allereerste posthuis van Barcelona stond in een straatje net binnen de oude Romeinse stadsmuren - nu, heel logisch, Carrer del Correu Vell genaamd, Straat van het Oude Postkantoor.

Waren daar alle formaliteiten geregeld, dan kon de koerier vertrekken. De eerste stop was echter al na een paar honderd meter, vóór de 12e eeuwse kapel van de Virgen de la Guía o de Marcús in de wijk La Ribera. Daar kreeg de koerier de zegen van de priester, die hem ook een behouden reis toewenste.

De voorzijde van de kapel, aan de C. dels Carders.

De maagd zelve.

De kapel behoorde tot een herberg annex ziekenhuis voor armen dat was gewijd aan diezelfde Maagd ´van de Gids´. Het complex werd gebouwd in opdracht van de bankier/handelaar, Bernat Marcús. Marcús was een van de zeldzame burgerraadsheren van graaf Ramón Berenguer IV en bovendien een van de rijkste mannen van het 12e eeuwse Barcelona, met een uitgebreid grondbezit in en om de stad.

De grond waarop hij zijn opvangcentrum liet bouwen, lag even buiten de stadsmuren, op het kruispunt van de noordelijke kustweg en de Via Franca, de oude Romeinse heerweg naar Frankrijk en eeuwenlang de belangrijkste verbindingsschakel tussen het Iberisch schiereiland en de rest van West-Europa.

De situering aan wat nu de Carrer dels Carders is, maakte van Marcús´ project ook een logische vestigingsplek voor de Confraría dels Correus a Cavall i a Peu. Deze Broederschap voor Koeriers te Paard en te Voet is mogelijk de eerste postdienst in Europa die ook buiten de eigen landgrenzen actief was. De traditie wil dat Bernat Marcús de dienst oprichtte, maar dat is op zijn minst onwaarschijnlijk. De man overleed namelijk een paar maanden nadat in 1166 was begonnen met de bouw van zijn opvangcentrum.

Wantrouwige rijkaard

Placeta d´En Marcús

Of toen al de bijbehorende begraafplaats (nu het Placeta d´En Marcús) gereed was, en of Marcús de eer had deze plek in te wijden? We weten het niet. Mogelijk vormde zijn plotselinge dood stof voor de volgende legende, een van die vele die over de ondernemende bankier de ronde doen:

Tot het vele grondbezit van Bernat Marcús behoorde ook een perceel pal naast de Santa Maria dels Arenys - de ´voorloper´ van de Santa Maria del Mar. Op een goede dag vroeg de parochiepriester aan Marcús of hij de grond niet in bruikleen wilde geven als begraafplaats. De bankier dacht even na en kwam toen met een vermetel voorstel. De parochie zou eigenaar van de grond worden, op voorwaarde dat er binnen twee maanden iemand zou worden begraven. Op deze manier wilde de wantrouwige rijkaard voorkomen dat de parochie de grond een andere bestemming zou geven.

God straft niet altijd onmiddellijk, soms pas na twee maanden. Want wat bleek? Geen enkel lid van de Santa Maria dels Arenys parochie stierf in die periode. In z´n nopjes met dit gelukkige toeval haastte Marcús zich richting kerk. Op het moment dat hij daar op hoge toon zijn bezit opeiste, stortte hij levenloos ter aarde. En zo werd Bernat Marcús, als eerste Barcelonees, begraven op de Fossar de les Morreres.