De stad der wonderen (4) - sterven voor een spoorlijn

´De hele 19de eeuw heeft Barcelona steeds vooropgelopen bij nieuwe ontwikkelingen. In 1818 kwam tussen Barcelona en Reus de eerste postkoetsverbinding van Spanje tot stand. In 1826 werden er op de Patio de la Lonja de eerste gaslantarens geplaatst. In 1836 werd de eerste stoommachine geïnstalleerd, de eerste aanzet tot industriële mechanisatie. De eerste spoorlijn van Spanje werd in 1848 tussen Barcelona en Mataró gelegd. Ook de eerste elektriciteitscentrale van Spanje werd in Barcelona geïnstalleerd, in 1875. De kloof die er in dat opzicht tussen Barcelona en de rest van het schiereiland bestond was gigantisch en de stad maakte dan ook een diepe indruk op mensen.’

Eduardo Mendoza, De stad der wonderen, pagina 19

Sterven voor een spoorlijn 

 Initiatiefnemer van de spoorlijn Barcelona-Mataró was de zakenman Miquel Biada i Bunyol (1789-1848). Geboren in Mataró, maakte Biada fortuin in Venezuela en Cuba. In 1840 keerde hij voorgoed terug naar zijn geboorteplaats.  De legende wil dat Biada op een dag met de postkoets naar Barcelona wilde reizen, een afstand van 30 kilometer. Helaas, de koets zat tjokvol. Waarop de boze ondernemer ter plekke  besloot alles op alles te zetten voor een spoorlijn tussen beide steden. 

Vertrek uit Barcelona vanaf het oude station aan de rand van Barceloneta.  Op de achtergrond de Ciutadella, waar nu Parc de la Ciutadella is.

In werkelijkheid bracht Biada zijn Catalaanse spoorplannen mee uit het verre Amerika. Daar was hij al vroeg overtuigd geraakt van de mogelijkheden van de trein voor Catalonië.  In 1837 was hij op Cuba betrokken bij de constructie van de eerste lokale spoorlijn, die tussen Havana en Bejucal – uiteraard gefinancierd met geld van moederland Spanje.

Wat goed was voor de verre kolonie Cuba, was dat kennelijk niet voor Catalonië.  De lijn Barcelona-Mataró moest voor de helft worden betaald met Engels geld. En op 28 oktober 1848, bij wat toch de inhuldiging was van de eerste spoorlijn op het Spaanse vasteland schitterde de Spaanse koningin Isabel II door afwezigheid. 

 Bij de inhuldiging van de eerste spoorlijn op het Spaanse vasteland,schitterde de Spaanse koningin Isabel II door afwezigheid

Miquel Biada zelf ontbrak ook bij de doop van ´zijn´ spoorlijn. Een maand eerder was hij overleden aan de gevolgen van een longontsteking, opgelopen tijdens het nachtelijke wachtlopen bij de nog onvoltooide lijn, die regelmatig doelwit was van vandalen;  ook in Catalonië zelf geloofden sommigen niet in de vooruitgang.

Stad der wonderen
Dit is deel 4 van een reeks -onregelmatige - posts met als vertrekpunt het boek De stad der wonderen (1986). Eduardo Mendoza´s klassieke roman over de schelm Onofre Bouvila speelt zich af in het Barcelona tussen de wereldtentoonstellingen van 1888 en 1929 (met uitstapjes in de tijd).