Barcelona Beer Festival

Het lekkerste bier van Spanje? Volgens een recente enquête van de gratis krant 20 Minutos onder haar lezers is dat Estrella Galicia. Een aardig biertje inderdaad, en in ieder geval een stuk verteerbaarder dan de Catalaanse Estrella, die van de firma Damm. Nogal laf van smaak, maar immens populair in Catalonië. En dat terwijl de Catalanen ook écht lekker bier maken, vooral in de vele kleine, ambachtelijk werkende brouwerijen. Met alleen water, malt, hop en gist toveren de brouwers de heerlijkste ales, bitters en stouts in hun vaten.

Meer dan dertig varianten van deze 100% natuur drank kun je van 9 t/m 11 maart proeven tijdens het eerste Barcelona Beer Festival. Naast Catalaanse bieren zijn er ook brouwsels uit andere delen van Spanje, en uit buitenlanden als België, Duitsland, Denemarken en de VS. In totaal meer dan honderd bieren, met soms fraaie namen als Pink Panther (Braustelle, Duitsland), Tinta de Pop (Popaire, Catalonië), Viernes 13 (Zulogaarden, Catalonië) en Hel & Verdoemenis Bordeaux (De Molen, Nederland). 


Brouwerslatijn
Voor wie termen als ´spontane gisting´, pale ale´ en ´Imperial stout´ brouwerslatijn zijn, is er de handige festivalgids. Deze maakt je wegwijs in de wereld van het ambachtelijke bier en biedt beschrijvingen van de festivalbieren. Ook in de gids een adressenlijst van plaatsen waar al dat heerlijks in Barcelona te koop is (bars, restaurants en winkels). Tijdens het festival kun je namelijk geen bier kopen voor consumptie thuis of in je hotel/pension!

Om alvast in de stemming te komen, volgt hier onze Orange Monkey Barcelona Bier Bar top-3:
1. Cat Bar. Vegetarisch eten en ambachtelijk drinken. Met zeventien Spaanse ambachtelijke bieren. Carrer Boria 17 ( Metro L4, Jaume 1)

2. The George & Dragon. Een van de eerste Engelse pubs in Barcelona. Jordi/George en zijn draak hebben een uitgebreide selectie 100 % natuurlijk bier uit de hele wereld. Carrer Diputació 269 (Metro L3, Passeig de Gracia).

3. Ale&Hop. Een bar met ambachtelijk bier en eerlijke tapas. Op twee minuten lopen van de festivallocatie! Carrer Basses de Sant Pere 10 bis. (Metro L1, Arc de Triomf)

Het Barcelona Beer Festival vindt plaats aan de rand van de wijk La Ribera (El Born), in een prachtig voormalig Augustijnenklooster, het Convent de Sant Agustí. De entree is gratis, je betaalt voor het (verplichte) festivalglas en het bier dat je drinkt.
Carrer Comerç 36 (Metro L1, halte Arc de Triomf / L4, halte Jaume I)

Meer info vind je op de festivalsite

Honorair Consulaat in Barcelona

Het Consulaat Generaal in Barcelona is met ingang van maandag 20 februari gesloten. Een Honorair Consulaat (HC) neemt per die datum een deel van de taken over. Het HC is bevoegd tot het afgeven van paspoorten, identiteitskaarten, laisser passers, bewijzen van in leven zijnde en consulaire verklaringen. Voor zaken als visa, inburgeringexamens en naturalisatieverzoeken kunnen Nederlanders in Spanje vanaf nu alleen terecht bij de Nederlandse Ambassade te Madrid.

Het HC heeft zijn ingang aan de achterkant van het Prisma gebouw.

Paspoort verloren? Geen nood!
Paspoort verloren of gestolen of ander noodgeval? Dan belt u buiten kantooruren voortaan naar de Ambassade in Madrid: (+34) 629.654.321. Madrid neemt dan indien nodig contact op met medewerkers van het HC te Barcelona. Voor Nederlanders die in of rond Barcelona wonen heeft het HC een verzoek: vraagt u, indien mogelijk, geen paspoort aan in de periode 20-29 februari. Verhuisdrukte, vandaar.




Het Honorair Consulaat bevindt zich op 80 meter afstand van het oude Consulaat in het EDIFICIO PRISMA (ingang aan de achterzijde) Avenida Diagonal, 611-613 4de verdieping 08028 Barcelona Metro L3 (groene lijn), halte Maria Christina Openingstijden: ma. t/m di. + do. t/m vrij. 10.00 - 13.00 uur (woensdag gesloten voor het publiek).
Tel: (+34) 93 4199580 
Fax: (+34) 93 4109018 
E-mail: nlgovbcn@gmail.com 
Telefoon noodgevallen (buiten kantooruren) (+34) 629.654.321

Carnaval 2012 in Barcelona: samba en chocolade

El Rei, symbool van Carnestoltes 2012

Donderdag barst in Barcelona het carnavalsfeest los. Als in oude tijden, het kon niet uitblijven. Na, afgelopen september, de meest traditionele Mercè sinds tijden, komt het conservatieve stadsbestuur nu met een klassiek carnaval.
Niet langer dus een grote centrale optocht langs de Paral.lel, met latino’s in de hoofdrol en de rest van stad in de rol van toeschouwer. Carnestoltes 2012 moet een feest worden voor tots, iedereen. Op het programma staan onder meer zo´n dertig wijkoptochten, een officiële inhuldiging van El Rei Carnestoltes (Prins Carnaval) en gemaskerde bals voor jong en oud. Het feest eindigt ook traditioneel, met de entierro (begrafenis) van de sardina, een reuzensardine die door de treurende Barcelonezen ten grave zal worden gedragen in Parc de la Ciutadella.

Wild volksfeest
Inspiratiebron voor deze ´culturele normalisatie´ is het carnaval zoals dat werd gevierd in het 17de eeuwse Barcelona. En net als toen is dit jaar La Ribera het brandpunt van de feestelijkheden. Het carnaval van La Ribera -  de wijk is bij toeristen beter bekend als El Born - was een wild volksfeest, dat zich afspeelde op en rond de Passeig del Born. Arm en rijk gingen daar een week lang uit hun bol.

De begrafenis van de sardine.

Een eeuw later gedroegen de rijken zich inmiddels een stuk standbewuster. De belangrijke feesten van de stad werden niet langer gevierd op straat, onder ´het volk´, maar binnen de eigen kring. Hoe de 18de eeuwse elite van El Born het carnaval beleefde, weten we dankzij Francesch Tagell. Deze klerk beschreef in 1720 een serie van twaalf carnavalsfeesten in de rijkeluispaleizen  aan de Carrer de Montcada, ´de meest edele straat van de gehele stad´- nu vooral bekend als locatie van het Picasso-museum. 
 

Gezellig toch, zo´n kopje chocolade? Carnaval van de elite anno 1720.

Elk feest, meldt Tagell, verliep volgens een vast patroon. Begonnen werd met beschaafde conversatie, onder het genot van een kopje chocolade – toen al. Daarna volgde een rondje uiterst stijlvol dansen, waarna het tijd was voor een fijn stukje toneel (mime of komedie), verzorgd door ingehuurde professionele acteurs. Na een nieuwe dansronde (met beschaafde allemandes, minuets en uiteraard de eigen sardana) eindigde de jolijt met een formele uitnodiging voor het feest van de volgende dag,  te houden in een paleis elders in de straat. Waar het hele ritueel zich vervolgens herhaalde.
Aan het eind van de laatste feestavond las een als Prins Carnaval verkleedde acteur zijn testament voor. Hij eindigde met de wens dat zijn publiek, dat zich tijdens de feesten ´zo gewéldig had vermaakt´, nu maar mocht genieten van de komende Lente.

Anno 2012 zal het ongetwijfeld een stuk wilder en ook gezelliger toegaan in El Born, al ontbreekt ook dit keer vast de chocolade niet.
De latino´s ondertussen, laten zich door het gemeentebestuur niet kisten,  nu ´hun´ optocht langs de Paral.lel wordt beperkt tot 25 comparsas, carnavalsgroepen. De meeste comparsas doen in plaats daarvan mee aan een van de vele wijkparades. Sommige parades (bijvoorbeeld die in feestwijk Gràcia) tellen daardoor meer dan honderd deelnemende groepen.
 
Carnaval 2012 in Barcelona: samba en chocolade.

Prins Carnaval wordt ingehuldigd op de Passeig del Born, waarna hij het eerste gemaskerd bal opent van Carnestoltes 2012 (Passeig del Born, do 16 febr.  vanaf 17.30 uur).
Het volledige programma van Carnestoltes 2012 vind je hier (in het Catalaans).

Het feestje van Eulàlia in Barcelona

Santa Eulàlia mag dan niet zo´n groot feest hebben als haar collega Mercè,  dat wil niet zeggen dat er helemaal niets gedaan wordt aan de naamdag (12 februari) van Barcelona´s tweede beschermheilige. (Klik voor het volledige programma hier)

Bovendien is Laia, zoals Eulàlia vaak liefkozend wordt genoemd, ook nog eens de beschermheilige van de kinderen. Veel aandacht voor het kleine grut dus dit weekend. 

Zeker met dit koude weer is een bezoek met de kids aan de CosmoCaixa (sowieso een van de leukste musea van de stad) een aanrader. Ter ere van Laia is er onder meer een theatershow, waarbij dieren aan de kinderen de wondere wereld van de natuur uitleggen. 
Wees er wel snel bij, want het aantal plaatsen voor dit speciale programma is beperkt.

Deze post kun je ook lezen op de blog van Orange Monkey Tours

Brood en tomaat in Barcelona

Eerst maar het recept:

Ingrediënten:
Een snee boeren- of volkorenbrood (een of meer dagen oud of geroosterd)
1 teentje knoflook
een verse, zongerijpte tomaat
olijfolie (virgen extra)
(zee)zout

Bereiding:
Pel of halveer het knoflookteentje en bestrijk daarmee het brood. Werk vanaf de korst naar binnen. Halveer de tomaat en wrijf de pulp in het brood, eveneens van buiten naar binnen. Besprenkel het brood met olijfolie en strook er wat zout over.

En klaar is uw pa amb tomàquet, pan con tomate in het Spaans, een van de vaste proeverijen tijdens onze nieuwe Fiets-Tapas-Tour. Simpeler kan het niet. (Bijna dan, want de meest kale versie is die zonder knoflook.) Een tapa die voor zichzelf spreekt.

Maar wacht, we zijn in Catalonië. Eten is hier eerst en vooral een passie. En zijn passies - voetbal is een andere - neemt een Catalaan zeer serieus. En dus zijn er pa amb tomàquet clubs, een jaarlijks Pa amb Tomàquet festival (in Santa Coloma de Farners) en zelfs l`Olimpiada del Pa amb Tomàquet, waar de deelnemers strijden om de titel in twee categorieën: de beste traditionele pa amb tomàquet en de meest innovatieve. In de jury coryfeeën als Carles Gaig  en Ferran Adrià (van El Bulli) himself. Boeken over het onderwerp zijn er ook volop, waaronder zwaar klinkende titels als Teoría i pràctica de pa amb tomàquet.

Recent verschijnsel
Een beetje overdreven, al die aandacht? Geenszins. Het gaat immers over misschien wel het meest gezichtsbepalende element van de Catalaanse keuken.

Met leeftijd heeft die bekendheid weinig te maken; pa amb tomàquet is een betrekkelijk recent verschijnsel in Catalonië. De tomaat zeilde weliswaar al in de 16e eeuw van Amerika naar Europa, maar pas twee eeuwen later dook zij op in de Catalaanse keuken, schrijft specialist Jaume Fàbrega in zijn boek Pa amb Tomàquet.

Maar wanneer kwam iemand op het lumineuze idee een stuk droog brood met een tomaat in te wrijven? Geen eenvoudige vraag.  In de eerste uitgave van het standaardwerk La Cuynera Catalana (1835) schittert pa amb tomàquet nog door afwezigheid. ´Reglas útils, Facils, seguras y económicas` luidt een deel van de ondertitel. Vrij vertaald: Voordelige, praktische, makkelijke recepten die niet kunnen mislukken. In zo´n boek hoort pa amb tomàquet toch thuis, zou je zeggen.

Lofzang
Voor het eerste schriftelijke bewijs voor het bestaan van pa amb tomàquet moeten we volgens journalist en lekkerbek Nèstor Luján echter een halve eeuw verder. Naar 1884 om precies te zijn,  het jaar waarin ene Pompeu Gener een ironische lofzang schreef op het geslaagde huwelijk tussen brood en tomaat.

Nèstor Luján (1922-1995) - volgens vele Catalanen de laatste echte chroniqueur van de locale gastronomie - verwees ooit een populair verhaal over het ontstaan van pa amb tomàquet naar het rijk der fabelen. De lekkernij, zo gaat het verhaal, werd in de jaren twintig van de vorige eeuw uitgevonden door arbeiders uit Murcia, die in Barcelona werkte aan de bouw van de metro. Pal naast de rails teelden deze zuidelijke slimmeriken tomaten, waarmee ze hun droge bammetjes weer lekker sappig maakten.
Niks nieuws onder de Catalaanse zon, stelde Luján. In ´rurale streken´ werd deze truc al veel eerder gebruikt.

Vraag blijft: wanneer dan precies en door wie voor het eerst? En ook: in welke rurale streek? Want bijna elk land rond de Middellandse Zee kent zijn eigen brood-met-tomaat variant; Italië  bijvoorbeeld, heeft zijn brochetta al pomodorro en Malta zijn Hobz biz-zejt.

Tomaat met chocola
Aan discussieonderwerpen geen gebrek dus, tijdens de bijeenkomsten van brood-met-tomaat liefhebbers. Bovendien zijn er altijd weer nieuwe recepten om over te praten. Pa amb tomàquet combineert namelijk prima met bijna alles wat eetbaar is – al gaan sommigen hierin wel heel ver, zie het einde van dit stukje.

Een populair thema onder de liefhebbers is natuurlijk ook: de volgorde. Wat komt eerst, de tomaat of de olijfolie? Een gewichtige kwestie, menen velen.
Kenner Fàbrega houdt de zaak simpel. Volgens hem gaat het vooral om locale en persoonlijke voorkeuren en gewoonten. Op Majorca bijvoorbeeld, begint men met de olijfolie, in Catalonië is het precies andersom.
Maar dan komt de volgende hoofdbreker voor de echte Catalaan: eerst de olie of toch het zout? Om het even, zegt Fàbrega. Voor de smaak maakt het niet uit, al is eindigen met het zout ´het meest natuurlijke´.

Over natuurlijk gesproken: prijsrecept in Frabrega´s boek is Pa amb tomàquet i xocolata. We zijn in Catalonië ten slotte, waar per jaar meer kilo´s chocola worden gegeten dan in de rest van Spanje samen.

Jaume Fàbrega: Pa amb tomàquet. Les receptes més senzilles i saboroses de la Mediterrània.(Valls, Cossetània Edicions,2002).

(Deze post kun je ook lezen op de blog van Orange Monkey Tours)

Kijk maar, je ziet niet wat je ziet (1): de vier zuilen uit Troje

De brug in de Carrer del Bisbe. Een beetje scheef gefotografeerd
en daardoor nóg ouder lijkend...

Wat is echt oud en wat niet? Je ziet het vaak niet wanneer je door de Gotische wijk van Barcelona loopt. Neem de carrer del Bisbe, vlakbij de kathedraal. Daar verbindt een nep-gotische (nee, niet neo-gotische) loopbrug het Palau de Generalitat met een van de Casas de Cononges, de middeleeuwse paleizen in de straat. Die paleizen werden vanaf 1927 gerestaureerd - en ook lichtelijk ouder gemaakt, daarover een andere keer meer. De brug, een ontwerp van de architect Rubió i Bellver, dateert uit 1928. Nep-oud en ´splinternieuw´ komen hier dus samen.

Het voorbeeld van de brug is bekend en staat dan ook in alle Barcelona-gidsen. Wat je in die gidsen (nog) niet treft, is het volgende voorbeeld van iets dat juist veel ouder is dan je denkt:
 
We blijven bij het regeringsgebouw, de Palau de Generalitat. De renaissancistische voorgevel daarvan bevindt zich aan de Plaça de Jaume en is een werk van Pere Blai, die daar in 1597 mee begon. In de loop der tijd werd van alles aan die gevel veranderd en toegevoegd. Sant Jordi en zijn draak bijvoorbeeld (op de foto hieronder nauwelijks zichtbaar) zijn van 1860.  Maar die nep-Romeinse zuilen, die moeten van Blai zijn, denk je. Renaissance-bouwmeesters als hij waren immers zwaar beïnvloed door hun Griekse en Romeinse voorgangers.

Troje
Klopt. De zuilen zijn van Blai. Maar niks nep, ze zijn écht Romeins. Blai haalde ze uit Tarragona, waar ze eerder deel waren van een kerk, een paar kilometer buiten de stad. Voorafgaand aan hun christelijk carrière echter, dienden ze als steunpilaren van een Romeins paleis in Tarragona. Archeologen vermoeden dat het gaat om het verblijf van de Romeins keizer Adrianus, die in de winter van 122/123 verbleef in Tarragona - altijd een veel belangrijker stad voor de Romeinen dan Barcelona. 

 Voorafgaand aan hun christelijk carrière dienden de zuilen als steunpilaren van een Romeins paleis in Tarragona

Wat wél zeker is volgens de archeologen, is dat de granieten reuzen behoorden tot een partij van 45 prefab zuilen die aan het begin van de tweede eeuw geïmporteerd werd uit de streek rond Troje, in wat nu het noordwesten van Turkije is. De zuilen zijn dus niet zo heel veel jonger dan  hun vier zusters in de Tempel van Augustus, nog geen honderd meter verder in de Carrer del Paradís, die vermoedelijk van rond het begin van onze jaartelling dateren.
 
Troje blijft verrassen.

Het merk Barcelona
De gemeente Barcelona begon in de jaren twintig van de vorige eeuw bewust met wat je kunt noemen de vergotisering van de oude binnenstad. Het gebied rondom de kathedraal moest veranderen in een tastbaar ´bewijs´ van  de glorieuze Catalaanse Middeleeuwen en dan vooral van de 13e  en 14e  eeuw. Een periode waarin Catalonië – weliswaar als deel van de Kroon van Aragon - op een zeker moment het hele Middellandse-Zeegebied beheerste.
Die Barrio Gótico (de naam die werd bedacht voor het gebied rond de kathedraal) moest wonderen doen voor het nationale zelfrespect, dat ook een eeuw geleden al wel een impuls of twee kon gebruiken. Maar ook (en vooral) wonderen voor de Catalaanse portemonnee. Want zo´n Gotische Buurt, die levert mooie plaatjes op voor toeristen – in die tijd vooral Engelsen en Fransen uit de betere en natuurlijk zeer cultureel onderlegde klassen.

Om die buitenlandse elite te lokken, werd op initiatief van burgermeester Domingo Sanllehy in april 1908 La Sociedad de Atracción de Forasteros opgericht, de Maatschappij ter Aantrekking van Bezoekers. Een naam die niets aan de verbeelding overliet. Barcelona was dan ook geen levende stad meer, maar een product dat in de markt gezet moest worden. Luister bijvoorbeeld naar Josep Serra i Roca, een van de eerste touroperators van de stad: ´We introduceren dit nieuwe toeristische merk (…), en twijfelen jullie niet: als het nieuwe merk goed wordt uitgewerkt en het goed wordt gelanceerd, zal het product verkopen en is de markt ervoor verzekerd.”
Voor wie nog denkt dat woorden als ´merk´ nieuwe verschijnselen zijn in het promotiecircus van steden: Serra deed zijn uitspraak in 1929, vlak voor de Wereldtentoonstelling van dat jaar.

Kunsthistoricus Agustín Cócola schreef het boek El Barrio Gótico de Barcelona. Planificación del pasado e imagen de marca (2011, Ediciones Madroño). Daarin analyseert hij veertig gevallen van vergotisering in de buurt rond de kathedraal.

De Sociedad de Atracción de Forasteros schreef in 1928 in het eigen tijdschrift Barcelona Atracción dat de spiksplinternieuwe loopbrug over de Carrer del Bisbe ´perfect paste bij het karakter van oude gebouwen in de directe omgeving´. Zes jaar later stond deze foto in het blad. Onderschrift: ´De oude gebouwen in de calle del Obispo.´

 Nieuwsgierig naar het tijdschrift Barcelona Atracción?  Klik hier

Skiwedstrijden in Barcelona

De besneeuwde Via Laietana in aanbouw.

Nog meer oude winterbeelden. Barcelona januari 1914 dit keer. Met een minimum van - 5,2 graden Celsius op 16 januari werd het niet echt koud. Veel sneeuw viel er wel die maand.  In de hooggelegen buurt Vallvidrera werden zelfs skiwedstrijden gehouden. 'Een curieus hoofdstuk in de mooie sportgeschiedenis van Barcelona', schreef het - toen nog - weekblad Mundo Deportivo.
Zie je wel, die Olympische Winterspelen kunnen best in Barcelona!

De Rambla, met rechts het theater Liceu.

Zwoegen door de sneeuw op Plaça de Catalunya.

Het jaar dat de olijfbomen doodvroren

Nu is het koud in Catalonië, maar in februari 1956 ook. Zo koud zelfs dat de olijfbomen in de Alt Empordà het loodje legde. De kou sloeg toe op 2 februari en hield meer dan drie weken aan.  Miniumtemperatuur: – 15 graden Celsius. Een temperatuur waar ze in Oekraïne graag voor zouden tekenen op dit moment.
Update 4 februari  Inwoner van Marknesse: "-15? Dat is nog niks, man!"

Hieronder wat een sfeerplaatjes uit 1956 van een tentoonstelling van een paar jaar geleden. Genomen in en om Figueres.

What´s in a name: la quinta forca

Lange tijd, vanaf de Middeleeuwen tot in de 19e eeuw, telde Barcelona vijf vaste galgen – naast de mobiele en tijdelijke exemplaren die werden ingezet. Die vijf 'hoofdgalgen´ stonden op drukke punten in Barcelona en op grensovergangen tussen de stad en haar omgeving. Daardoor fungeerden de lugubere werktuigen als permanente waarschuwingsborden voor burgers en buitenlui: Pas op, als je je misdraagt, staat je dit te wachten!  Ook reizigers die per boot in Barcelona arriveerden, konden er niet onderuit. Vanaf zee zagen ze de galg op het Pla de Palau al staan. Welkom in Barcelona!

Andere galgen waren die bij de Sant Antoni-poort (waar nu de gelijknamige markt is); de galg op de Via Augusta bij de juridische grens tussen Sants – toen nog een zelfstandig dorp - en Barcelona, en de galg op de Pla de Boqueria, een plek genoemd naar de boc-querías in de buurt, de joodse winkels waar je geitenvlees (boc=geit) kon kopen. Deze laatste galg stond net buiten de 13e eeuwse stadspoort, pal voor wat nu de ingang van het Liceu-theater op de Ramblas is. De poort werd gemarkeerd door twee wachttorens. In één daarvan woonde eeuwenlang de stadsbeul. De bofkont had zijn werk dus regelmatig vlakbij huis.

Uitnodigend welkom 
Anders was het wanneer hij voor een terechtstelling naar de vijfde galg moest. Galg nummer vijf bevond zich namelijk ver buiten de stadsmuren, bovenop de heuvel Turo de Finestrelles (nu Nus de la Triniat), als uitnodigend welkom voor bezoekers uit de Vallès Occidental. ‘Està a la quinta forca’ ,‘bij de vijfde galg ’, zeiden de Barcelonezen dan ook vanaf een zeker moment, wanneer iets heel ver weg was.

  ‘Bij de vijfde galg ’, zeiden de Barcelonezen, wanneer iets heel ver weg was

De uitdrukking bestaat nog steeds. De vijfde galg in wat nu de wijk Trinitat Vella is, niet meer. Die verdween al 1445. Toen besloot het stadsbestuur de ophangingen voortaan uitsluitend binnen of bij de stadmuren te laten plaatsvinden. Bijna vier eeuwen later, in 1832, werd de galg als executiemiddel om ´humane redenen´ in Spanje en haar koloniën vervangen door de wurgpaal, de garrot vil.

Massa-executie met wurgpalen.

Een apparaat met een – over het algemeen dan – snellere werking en met bovendien zitruimte voor het slachtoffer. Al met al een waardiger manier van sterven, vonden de autoriteiten. En voordien dan ook slechts voorbehouden aan schurken met blauw bloed.

Het moment (in memoriam Wislawa Szymborska)

´Zover het oog reikt heerst hier het moment.´

Sant Cugat del Vallès,  2 februari 2012, 09.32.47 uur