Met de E van España - Radio Barcelona 90 jaar

Hotel Colón in 1924, locatie van de eerste studio van Radio Barcelona.

"EAJ-1 de emisiones Radio Barcelona. La estación radiodifusora EAJ-1 de emisiones Radio Barcelona”.  Stem en woorden waren van Maria Sabater ( zo wil de mythe, zie Naschrift). Het was 14 november 1924, 19.30 uur. De eerste uitzending van Radio Barcelona, het eerste station op Spaanse bodem, was begonnen.

Maria Sabater/Sabaté? Of Salus?

In het Spaans, want dictator Primero de Rivera luisterde mee. De E in EAJ-1 stond dan ook voor España. En al in 1926 kwam Radio Barcelona in Spaanse handen, toen het Madrileense Unión Radio het station kocht.

Op 5 september 1976 was het verslag van Barça-Cordoba in het Catalaans

Het zou nog vele jaren duren voordat de Catalaanse taal een prominente rol zou hebben in de dagelijkse uitzendingen. De grote doorbraak kwam pas na de dood van een volgende dictator, Franco. Op 5 september 1976 was het verslag van de voetbalwedstrijd Barça-Cordoba in het Catalaans.

In 1924 waren de zaken nog een stuk Spaanser. Elitairder ook. De eerste muziek die novemberdag was van Albéniz. Deze componist mocht dan een Catalaan zijn, gekozen was voor Granada uit de Suite España.



Dan had 'onze' radio-pionier Hanso Schotanus à Steringa Idzerda het bijna zes jaar eerder toch wat volkser aangepakt. Radio Soirée Musicale heette zijn wereldprimeur met spelfout op 6 november 1919, maar verder was er weinig Frans bij. De allereerste geluiden waren die van een oer-Hollandse mars: Turf in je ransel.

In het stadhuis van Barcelona (Plaça de Sant Jaume) is tot 16 januari 2015 een tentoonstelling gewijd aan de eerste jaren van Radio Barcelona.


Naschrift: De (valse) mythe van de eerste stem of waarom je de krant van vandaag niet pas morgen moet lezen.

Lees ik net in 'de krant van gisteren' een bericht met  de kop El (fals) mite de la primera veu. Wat blijkt? Maria Sabaté ( Sabater) was niet de eerste Spaanse radiostem. Die eer is voor ene Rafael del Caño. Dit werd al jaren geleden ontdekt, dankzij onderzoek van Armand Balsebre (2001) en later Silvia Espinosa(2008). Maar wat zei deze Rafael? Niet: "EAJ-1 de emisiones Radio Barcelona. La estación radiodifusora EAJ-1 de emisiones Radio Barcelona”. Nee, in plaats daarvan kondigde hij slechts de spreker aan, burgemeester Darío Rumeuy  Freixa, tevens baron van Viver. De burgemeester zei het volgende: "Barcelonezen, het is mij een eer om het eerste radiotelefonische station van deze stad in te wijden en mijn eerste woorden moeten gewijd zijn aan het overbrengen van een groet aan onze verheven koning..."

Blijkt de vraag wat nu de precieze woorden waren van Rafel del Caño. Maar daar hebben onderzoekers Armand Balsebre en Silvia Espinosa ook geen antwoord op.  Over Maria Sabaté hebben ze meer te vertellen. Die was de secretaresse van de eerste directeur van Radio Barcelona. Het vijftigjarig bestaan van Radio Barcelona in 1974 vierde Maria door het versturen van een 'geretoucheerde brief', waarin zij zich voordeed als de eerste omroepster. Op deze manier hoopte zij volgens de nijvere speurders een pensioen binnen te slepen.

Oplichting dus. Corruptie. Waarmee we weer in één klap in 2014 zijn.  Wat dan wél weer zou kloppen: de eerste Spaanse omroepster heette Maria. Maria Cinta Balagué begon als 26-jarige in 1926 bij de Sectie Vrouwenliteratuur van Radio Barcelona. Haar pseudoniem: Salus.





BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!