De eerste Spaanse foto - voor altijd in nevelen gehuld

Gravure van Antoni Roca (1842). Volgens veel historici is dit een weergave van de drie jaar eerder gemaakte foto.

Zondag, 10 november 1839. Het was bewolkt en winderig, die dag in Barcelona, een beetje zoals vandaag. De drukte rond het middaguur op het Plaça de Constitution (nu het Pla de Palau) was er echter niet minder om.  Het was immers de dag van el daguerrotipo, de eerste op Spaanse bodem.

In de Barcelonese kranten was flink reclame gemaakt voor de happening, die ‘zestig of zeventig minuten zou gaan duren, afhankelijk van het weer en de kracht van de zon’.

Die zondag liep alles gesmeerd. Een militaire kapel was ingehuurd voor een passend muziekje.  Opnameleider Ramon Alabern en zijn assistenten legden de nieuwsgierige Barcelonezen geduldig de werking van daguerreotypie uit. De plaat zelf werd verloot onder het publiek- een lot kostte zes reales de vellón.

Louis Daguerre´s uitvinding,  die meer gedetailleerde foto´s opleverde, maakte dat jaar een ware zegetocht. Wat heet: het ging om een sensatie die sedert het begin deze jaars de gespannen aandacht der natuurkundigen van alle landen tot zich heeft getrokken. (De Arnhemse Courant, 01-09-1839).

No motion
Daguerreotypie mocht dan een verbetering zijn ten opzichte van eerdere methodes, erg flitsend ging het er in 1839 nog niet aan toe. De belichtingstijd van de met jodiumdampen bewerkte koperen plaat was 22 minuten. Dat vroeg niet om slow, maar om no motion.

Deze daguerreotypie (rechts de enige echte) uit 1848 werd wel bewaard. Bij daguerrotypies ging het meestal om gespiegelde opnamen. Dat leidde makkleijk tot verwarring. Het huis op de voorgrond is  Casa Vidal Quadras en niet Casa Xifré, zoals velen dachten (en denken).

Bewoners van de panden rond de handelsbeurs en de Xifré-woning mochten zich tijdens de ‘weinige minuten van de blootstelling’  dan ook niet op hun balkons en achter hun ramen vertonen. Degenen die dit dwingende verzoek wilden negeren, waren gewaarschuwd. Hun eigenzinnigheid zal onuitwisbaar op de plaat worden vastgelegd, klonk het enigszins dreigend in het dagblad El Constitucional van 8 november.

 De belichtingstijd was 22 minuten

Daguerreotypie had nóg een groot nadeel: extra afdrukken waren niet mogelijk. Met als gevolg dat we 175 jaar later niet met zekerheid weten hoe de eerste Spaanse foto er uitzag (al wijzen veel historici naar de hierboven afgebeelde gravure van Antoni Roca uit 1842). De unieke plaat was nog een paar dagen te zien in de Academie der Wetenschappen, voordat de gelukkige loterijwinnaar er voor altijd mee verdween in de nevelen der geschiedenis.

De fotosessie van 1839 werd deze maand nog eens overgedaan:



BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!