Artur Mas heeft weer een plan

Artur Mas heeft weer een roadmap. De eerste liep vanaf het recht op zelfbeschikking via een eigen Catalaanse referendumwet naar de uiteindelijk symbolische stemming van afgelopen 9 november, 9-N.

Gisteren presenteerde de Catalaanse president in Barcelona zijn nieuwe kaart, één die zijn volk alsnog moet leiden naar een eigen onafhankelijke staat. Onder de drieduizend toehoorders bevonden zicht uiteraard de leiders van de ANC en Ómnium, de twee burgerorganisaties, die het onafhankelijkheidsproces in een stevige greep hebben.

Ook aanwezig: Oriol Junqueras, leider van Esquerra Republicana Catalunya (ERC). Mas´ belangrijkste partner in crime van de laatste jaren wil het liefst eerder vandaag dan morgen nieuwe verkiezingen. Haalt het los-van-Spanjekamp daarbij de absolute meerderheid, dan volgt wat Junqueras betreft direct het uitroepen van de onafhankelijkheid door het nieuwe Catalaanse parlement.

Artur Mas: "I have a plan."

Mysterie
Artur Mas, zo bleek gisteren, wil ook vervroegde verkiezingen, maar ‘ergens voor zomer 2015’, mét een gezamenlijke pro-onafhankelijkheidslijst en slecht één programmapunt.

Wat betreft de lijst. Daarop staan kandidaten van de diverse pro-onafhankelijkheidspartijen, maar  ook vertegenwoordigers van de burgermaatschappij (lees: vooral het ANC en Ómnium), plus voor de vorming van de nieuwe staat relevante deskundigen.

Het enige programmapunt of liever DE VRAAG: onafhankelijkheid of niet? Want dat is nog altijd een groot mysterie, door de opkomst van slechts zo´n 35 procent (waarvan ruim 80 procent voor de onafhankelijkheid) van de kiezers op 9-N.

Na het als verkiezingen vermomde referendum van 2015 krijgen de in theorie glorieuze winnaars  van de 'Gezamenlijke Lijst' een mandaat van anderhalf jaar. In die periode ontwerpen ze de Catalaanse Grondwet en wordt er onderhandeld met Madrid over de verdeling van de inboedel. Dit laatste doen beide partijen uiteraard ‘eerlijk’ en ‘respectvol’.

Aan het eind van het mandaat volgen nieuwe parlementsverkiezingen, waaraan geen van de mandaathouders mag deelnemen, plus een referendum over het definitief uitroepen van de onafhankelijkheid.

Mariano Rajoy: Artur Mas is  ‘Eerste Minister van een minderheid'

Een lange weg kortom, maar toch een mooi plan, vonden bijna alle aanwezigen. Ze betuigden hun instemming met luid applaus en kreten voor on-af-han-ke-lijk-heid.

ERC-leider Oriol Junqueras zat doodstil en zweeg.

Linkse pool
Mas´ plan moet 'geoptimaliseerd' worden, zeiden ERC-vertegenwoordigers vandaag. De ERC - en zij niet alleen - zullen in ieder geval de eenmalige verkiesbaarheid van mandaathouders geschrapt willen zien.

Joan Herreta, leider van ICV-EUiA (het Catalaanse GroenLinks), verwierp zojuist in het Catalaanse parlement het plan Mas in z´n geheel. Hij  had wel een ander idee, misschien wel minstens zo noodzakelijk: de vorming van een linkse 'pool'  "die vecht vóór gelijkheid en tegen de corruptie".

Eerder al waren van Spaanse politieke zijde de reacties weinig diplomatiek. ‘Een verschrikkelijk idee’, oordeelde Pedro Sánchez, leider van de Socialistische Partij. Premier Mariano Rajoy was cynisch:  Artur Mas is ‘Eerste Minister van een minderheid’.

Een vaststelling die het Rajoy´s probleem met Catalonië niet minder groot maakt.






BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!

De achterkant van de toeristenfoto

Barcelona telt officieel 712 mensen die dagelijks op 'straat' slapen.

Populair toeristenplaatje: de voorkant van de Cascada, Parc de la Ciutadella.

BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!

70 jaar CDC - Jordi Pujols onderneming is jarig

In juni 1974 sprak Jordi Pujol op Barcelona´s managementschool, ESADE. Onderwerp: De culturele, politieke en economische omgeving voor zakendoen in Catalonië en haar vermoedelijke ontwikkeling.
Pujol zei toen onder meer: “De belangrijkste ontwikkeling van de Catalaanse economie heeft altijd plaatsgevonden dankzij privé-ondernemerschap, onder het bewind van een sterk politiek regime, met rust op de arbeidsmarkt, tariefbescherming en sociale zorg voor de ondernemer, die de schepper is van welvaart.”

Vijf maanden later, op 17 november 1974, richtte Pujol Convergència Democràtica Catalunya op, een partij die zichzelf presenteerde als centrum-links.

Verder lezen:

BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!

De eerste Spaanse foto - voor altijd in nevelen gehuld

Gravure van Antoni Roca (1842). Volgens veel historici is dit een weergave van de drie jaar eerder gemaakte foto.

Zondag, 10 november 1839. Het was bewolkt en winderig, die dag in Barcelona, een beetje zoals vandaag. De drukte rond het middaguur op het Plaça de Constitution (nu het Pla de Palau) was er echter niet minder om.  Het was immers de dag van el daguerrotipo, de eerste op Spaanse bodem.

In de Barcelonese kranten was flink reclame gemaakt voor de happening, die ‘zestig of zeventig minuten zou gaan duren, afhankelijk van het weer en de kracht van de zon’.

Die zondag liep alles gesmeerd. Een militaire kapel was ingehuurd voor een passend muziekje.  Opnameleider Ramon Alabern en zijn assistenten legden de nieuwsgierige Barcelonezen geduldig de werking van daguerreotypie uit. De plaat zelf werd verloot onder het publiek- een lot kostte zes reales de vellón.

Louis Daguerre´s uitvinding,  die meer gedetailleerde foto´s opleverde, maakte dat jaar een ware zegetocht. Wat heet: het ging om een sensatie die sedert het begin deze jaars de gespannen aandacht der natuurkundigen van alle landen tot zich heeft getrokken. (De Arnhemse Courant, 01-09-1839).

No motion
Daguerreotypie mocht dan een verbetering zijn ten opzichte van eerdere methodes, erg flitsend ging het er in 1839 nog niet aan toe. De belichtingstijd van de met jodiumdampen bewerkte koperen plaat was 22 minuten. Dat vroeg niet om slow, maar om no motion.

Deze daguerreotypie (rechts de enige echte) uit 1848 werd wel bewaard. Bij daguerrotypies ging het meestal om gespiegelde opnamen. Dat leidde makkleijk tot verwarring. Het huis op de voorgrond is  Casa Vidal Quadras en niet Casa Xifré, zoals velen dachten (en denken).

Bewoners van de panden rond de handelsbeurs en de Xifré-woning mochten zich tijdens de ‘weinige minuten van de blootstelling’  dan ook niet op hun balkons en achter hun ramen vertonen. Degenen die dit dwingende verzoek wilden negeren, waren gewaarschuwd. Hun eigenzinnigheid zal onuitwisbaar op de plaat worden vastgelegd, klonk het enigszins dreigend in het dagblad El Constitucional van 8 november.

 De belichtingstijd was 22 minuten

Daguerreotypie had nóg een groot nadeel: extra afdrukken waren niet mogelijk. Met als gevolg dat we 175 jaar later niet met zekerheid weten hoe de eerste Spaanse foto er uitzag (al wijzen veel historici naar de hierboven afgebeelde gravure van Antoni Roca uit 1842). De unieke plaat was nog een paar dagen te zien in de Academie der Wetenschappen, voordat de gelukkige loterijwinnaar er voor altijd mee verdween in de nevelen der geschiedenis.

De fotosessie van 1839 werd deze maand nog eens overgedaan:



BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!

Met de E van España - Radio Barcelona 90 jaar

Hotel Colón in 1924, locatie van de eerste studio van Radio Barcelona.

"EAJ-1 de emisiones Radio Barcelona. La estación radiodifusora EAJ-1 de emisiones Radio Barcelona”.  Stem en woorden waren van Maria Sabater ( zo wil de mythe, zie Naschrift). Het was 14 november 1924, 19.30 uur. De eerste uitzending van Radio Barcelona, het eerste station op Spaanse bodem, was begonnen.

Maria Sabater/Sabaté? Of Salus?

In het Spaans, want dictator Primero de Rivera luisterde mee. De E in EAJ-1 stond dan ook voor España. En al in 1926 kwam Radio Barcelona in Spaanse handen, toen het Madrileense Unión Radio het station kocht.

Op 5 september 1976 was het verslag van Barça-Cordoba in het Catalaans

Het zou nog vele jaren duren voordat de Catalaanse taal een prominente rol zou hebben in de dagelijkse uitzendingen. De grote doorbraak kwam pas na de dood van een volgende dictator, Franco. Op 5 september 1976 was het verslag van de voetbalwedstrijd Barça-Cordoba in het Catalaans.

In 1924 waren de zaken nog een stuk Spaanser. Elitairder ook. De eerste muziek die novemberdag was van Albéniz. Deze componist mocht dan een Catalaan zijn, gekozen was voor Granada uit de Suite España.



Dan had 'onze' radio-pionier Hanso Schotanus à Steringa Idzerda het bijna zes jaar eerder toch wat volkser aangepakt. Radio Soirée Musicale heette zijn wereldprimeur met spelfout op 6 november 1919, maar verder was er weinig Frans bij. De allereerste geluiden waren die van een oer-Hollandse mars: Turf in je ransel.

In het stadhuis van Barcelona (Plaça de Sant Jaume) is tot 16 januari 2015 een tentoonstelling gewijd aan de eerste jaren van Radio Barcelona.


Naschrift: De (valse) mythe van de eerste stem of waarom je de krant van vandaag niet pas morgen moet lezen.

Lees ik net in 'de krant van gisteren' een bericht met  de kop El (fals) mite de la primera veu. Wat blijkt? Maria Sabaté ( Sabater) was niet de eerste Spaanse radiostem. Die eer is voor ene Rafael del Caño. Dit werd al jaren geleden ontdekt, dankzij onderzoek van Armand Balsebre (2001) en later Silvia Espinosa(2008). Maar wat zei deze Rafael? Niet: "EAJ-1 de emisiones Radio Barcelona. La estación radiodifusora EAJ-1 de emisiones Radio Barcelona”. Nee, in plaats daarvan kondigde hij slechts de spreker aan, burgemeester Darío Rumeuy  Freixa, tevens baron van Viver. De burgemeester zei het volgende: "Barcelonezen, het is mij een eer om het eerste radiotelefonische station van deze stad in te wijden en mijn eerste woorden moeten gewijd zijn aan het overbrengen van een groet aan onze verheven koning..."

Blijkt de vraag wat nu de precieze woorden waren van Rafel del Caño. Maar daar hebben onderzoekers Armand Balsebre en Silvia Espinosa ook geen antwoord op.  Over Maria Sabaté hebben ze meer te vertellen. Die was de secretaresse van de eerste directeur van Radio Barcelona. Het vijftigjarig bestaan van Radio Barcelona in 1974 vierde Maria door het versturen van een 'geretoucheerde brief', waarin zij zich voordeed als de eerste omroepster. Op deze manier hoopte zij volgens de nijvere speurders een pensioen binnen te slepen.

Oplichting dus. Corruptie. Waarmee we weer in één klap in 2014 zijn.  Wat dan wél weer zou kloppen: de eerste Spaanse omroepster heette Maria. Maria Cinta Balagué begon als 26-jarige in 1926 bij de Sectie Vrouwenliteratuur van Radio Barcelona. Haar pseudoniem: Salus.





BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!

9N - een (on)gewone zondag

9N in cijfers: 942 (van de 947) Catalaanse gemeenten, 1317 stemlokalen (met 6695 tafels ) en 40.000 vrijwilligers.
Waarmee we de duidelijkheid wel hebben gehad.

Want 9N was eerst een officieel referendum. Tot de opschorting door het Spaanse constitutioneel hof, dat de grondwet en de Spaanse eenheid moet bewaken.

Waarop de Catalaanse regering  9N  omtoverde tot een niet-bindend referendum. Waarvoor de grondwetcommissie vervolgens ook haar toverstokje stak. Dit stokje echter, lapte de Catalaanse regering aan de bekende laars.

Naar buiten toe natuurlijk, want achter de schermen bleef er druk overleg met Madrid. Dus kwam Spanje’s minister van Justitie eind deze week met een leuk ideetje. Als de Catalaanse regering nou eens zou stoppen met promotie- en andere activiteiten voor 9N, dat zou het misschien toch…

En zo is 9-N op dit moment (zaterdagavond) een vrijwilligersactie. Al houdt de regering, zei president Artur Mas, wel haar 'verantwoordelijkheid' voor het 'proces' en zal ze dit proces ook 'beschermen'. Wat hij daarmee precies bedoelt - behalve het bekendmaken van de uitslag, ‘waarschijnlijk’ maandag - en welke mogelijke juridische consequenties dit heeft, niemand weet het.

Ondertussen houdt de Spaanse justitie zich sinds vandaag bezig met een andere vraag, waarvan men het belang kennelijk nu pas inziet: Is het gebruik van scholen, gemeentelijke sportzalen en andere openbare gebouwen als stemlokaal eigenlijk geen overtreding van de wet, gezien de twee verboden van het constitutioneel hof?

Daar loopt nu een vooronderzoek naar.

Morgen gaan we met onze door de Catalaanse regering verstuurde stemoproep op weg naar de vrijwilligersactie in onze school. Nu maar hopen dat we niet voor een dichte deur staan.

Net als op een gewone zondag.



BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!

De kleine heilige van de Ramblas

Zijn vader was blind, maar hij zag de toekomst.

Francesc Canals Ambrós werd in 1877 geboren aan het Plaça de la Lana in La Ribera. Vader Canals verdiende daar als mattenvlechter een schamel inkomen voor zijn gezin. Winkelen in El Siglo? Voor vader Canals een mooie droom. El Siglo, het eerste warenhuis van de stad, was er voor de gegoede klassen. Gewone mensen kunnen hoogstens werken in het grote pand, in 1881 gevestigd aan de Ramblas dels Estudis.

Attent en behulpzaam
 Zoon François doet dat vanaf zijn veertiende jaar. De diepgelovige jongen maakt zich al snel populair onder zijn collega-verkopers. Hij is immer attent en behulpzaam, heeft altijd goede raad en ook nog eens een goed humeur. Vooral de meisjes van El Siglo zijn dol op hem. Een santet, een kleine heilige, noemen ze hem. En, zo beweren sommigen, en in de toekomst kijken kan François ook.

El Siglo in 1900, een deel van de damesafdeling.

Wanner El Siglo Kerstmis 1932 afbrandt heeft François dat al voorzien. Drieëndertig jaar eerder maar liefst, vlak voor zijn vroege dood.

Cultus
De kleine heilige sterft in 1899 aan tuberculose. Diep betreurd door zijn collega´s wordt François Canals begraven op het kerkhof van Poblenou. Daar ontstond al snel een cultus rond hem, die nog altijd doorgaat.

Bloemen, kruizen, afbeeldingen van heiligen en gewone mensen... de laatste rustplaats van de kleine heilige lijkt wel een uitdragerij. Of voor mijn part de afdeling 'prullaria' van een middelgroot warenhuis.

De laatste rustplaats van de kleine heilige lijkt wel een uitdragerij

Om alles te kunnen bergen heeft François links en rechts van zijn eigen nis wat hulpnissen. Door een gleuf in het glas van zijn verblijfplaats deponeren mensen briefjes met verzoeken om hulp. François, – nu ja, zijn portret - is er bijkans door bedolven.

De opvallendste voorwerpen zijn uiteraard de vele ex voto´s, dankbetuigingen voor verkregen gunsten. Lichaamsdelen (armen, benen et cetera) zijn favoriet en vooral: babypoppen. Kennelijk zorgt de heilige François -  bij leven vast en zeker geen seksbeest - zoveel jaar na zijn dood alsnog voor veel Catalaans nageslacht.

Catalaanse vlággen daarentegen schitteren vooral door afwezigheid. Ik moest gisteren bij mijn bezoek aan El Santet even goed kijken voordat ik tussen het poppengeweld een zeer bescheiden exemplaar ontwaarde.

De  Catalaanse onafhankelijkheidsvlag, die met de ster, ontbreekt zo kort voor 9-N zelfs geheel. Dat kan natuurlijk zomaar veranderen, wanneer er op politiek gebied wonderen gaan gebeuren.









El Santet zweeg gisteren over de staatkundige toekomst van zijn land, maar een klein wonder voltrok zich al wel:

El Santet zelf bezoeken? Je vindt hem in departemento 1, Isla IV interior op de begraafplaats van Poblenou.


Geen heilige en ook niet rustend in Poblenou: Maribel Sastre. Haar graf op de Montjuïc-begraafplaats inspireerde Edwin Winkels tot een prachtige roman. Lees hier een recensie van het boek.


BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!

De bloedbroeders van Barcelona

Onderstaande post schreef ik als opmaat voor Alllerheiligen, 1 november. Toen crashte de computer.  Shit happens, zei Martin Bril al.  En dan: het had zoveel erger kunnen zijn, mompelt J.C. Bloem vanuit het hiernamaals.

Een buitenkansje voor de échte fotograaf was het.

 Zo vaak werd er niet iemand geëxecuteerd. De laatste keer was alweer jaren geleden, in 1874. Dus verborg broeder en foto-enthousiast Guillermo Faraudo in de vroege ochtend van 6 januari 1892 een fototoestel onder zijn zwarte pij. Het ding was groot en woog nogal. Gelukkig was de Reina Amalia gevangenis, aan de rand van El Raval, niet ver weg. Guillermo had de schone taak de veroordeelde in zijn laatste uren spiritueel bij te staan, samen met zijn medebroeders van de Congregatie van het Onbevlekte Bloed van Onze Heer Jezus Christus (Congregació de la Puríssima Sang de Nostere Senyor Jesu Christ). Een club van lekenbroeders –Faraudo was in het dagelijks leven arts- die onder bescherming stond van de parochie van de Santa Maria del Pi. Op de plaats van de oude pastorie stond sinds 1542 het clubhuis van de bloedbroeders, het Casa de la Sang.

Broeder Faraudo had een wijde pij. Twee fototoestellen uit 1992. De rechte is nog een compact-camer ook.

De veroordeelde was jong (22) en een echte schurk. Isidre Rompart doodde de vijfjarige Cármen Serrats en haar oppas, het buurmeisje Teresa, toen hij de woning van de Serrats binnendrong, op zoek naar geld. De buit: twee zilveren horloges plus 57 peseta’s en 50 cent. Rompart deed slechte dingen voor minder. Vlak voor de moordpartij had hij om een paar peseta´s een vrouw verkracht.

De executie van Isidre Rompart

Isidre Rompart stierf even buiten de gevangenis, op de Pati des Corders, een naam die verwijst naar de touwslagers die ooit werkten op dit plein. Touw kwam er niet aan te pas bij Romparts terechtstelling; de galg was in Spanje was al sinds 1832 afgeschaft. ‘Om humanitaire redenen’ stierven terdoodveroordeelden voortaan aan de wurgpaal, de garrot vil.

 ‘Om humanitaire redenen’ stierven terdoodveroordeelden voortaan aan de wurgpaal

Ramon Casas
Broeder Guillermo nam zijn foto. Volgens sommigen inspireerde de plaat Ramon Casas tot het maken van zijn schilderij Garrot Vil (1894). Op dat doek zien we echter de executie van een andere jonge misdadiger, Aniceto Peinador (19). Casas bevond zich onder het publiek rond het schavot, zo wil het verhaal. Dat was al op 12 juli 1892, een paar maanden slechts na de Rompart-terechtstelling – het waren roerige tijden, eind negentiende eeuw in Barcelona.

Ramon Casas, Garrot Vil (1894)

De laatste openbare terechtstelling in Barcelona vond plaats op 15 juni 1897. Silvestre Lluís, beschuldigd van moord op zijn vrouw en twee kinderen, stierf aan de wurgpaal op de Pati des Corders. Voor besloten terechtstellingen kwam het einde pas bijna een eeuw later. Die dag stonden drie Spaanse steden in totaal vijf tegenstanders van het Franco-regime voor het vuurpeloton (Franco zag om ‘publicitaire redenen’ af van de wurgpaal), na veroordeeld te zijn voor moord. In Barcelona werd ETA-terrorist Juan Paredes (Txiki) op de binnenplaats van de Modelo-gevangenis gefusilleerd. Nog geen twee maanden later stierf op 20 november dictator Franco zelf, gewoon in een bed.

De grote Heilige Cristus
Tijdens de door Franco gewonnen burgeroorlog ging het beeld El Sant Cristo gros verloren. De broeders van het Onbevlekte Bloed zeulden de grote Heilige Christus (3 meter hoog en uit de 14e eeuw), bedekt met zwarte doek, altijd met zich mee bij de terechtstelling van drie of meer terdoodveroordeelden. Voor bescheidener finale afrekeningen was er een kleine Heilige Christus. Kopieën van de beide beelden zijn te zien in de Santa Maria del Pi. Een paar dagen per jaar verlaten ze de kerk, voor de Paasoptochten van de Pi-parochianen.

Ondanks zijn weinig publieke bestaan heeft de grootste van de twee Christussen het geschopt tot het dagelijkse spraakgebruik van de Barcelonezen. Een Sant Cristo gros is een hot shot, de grote madam of heer die nodig is als de zaken er echt om gaan spannen. A veure si haurem de treure el Sant Cristo gros hoor je ook wel zeggen, meestal aan de vooravond van wat een grote manifestatie moet worden. Eens kijken of we de grote Heilige Christus uit de kast moeten halen.

Allerheiligen
Aanstaande zaterdag, Allerheiligen zul je de uitdrukking niet horen, al trekken de inwoners van Barcelona - en heel Spanje - die dag massaal naar de begraafplaatsen – en niet op 2 november (Allerzielen)  zoals in andere landen. Daar poetsen ze de laatste rustplaatsen van hun gestorven geliefden blinkend schoon en voorzien deze van verse bloemen.

Vroeger waren de doden nooit ver weg, want elke kerk had haar eigen hof

De grote begraafplaatsen van Barcelona vind je nu op de Montjuïc en in de vroegere buitenwijk Poble Nou. Vroeger echter, waren de doden nooit ver weg, want elke kerk had haar eigen hof. Vlakbij het voormalige kerkhof van de Santa Maria, aan het Plaça del Pi staat nog altijd de Casa de Sang. Het Huis van het Bloed werd een paar jaar geleden weer eens flink gerestaureerd – al zijn de eerste sporen van verval al weer zichtbaar.

De kerkhoven van Barcelona kun je het beste niet bezoeken tijdens Allerheiligen (te druk). Alle andere dagen van het jaar zijn ze de moeite meer dan waard. De beste Engelstalige gids voor het Montjuïc-kerkhof vind je hier. Een interessant essay in reportagevorm (Spaanstalig) over het kerkhof in Poble Nou vind je hier.