De billen van een honkvaste boekhouder

Je hebt borsten- en billenmannen. Joan Colom was  een billenman. Hij moest wel. Fotograaf Colom wilde het echte leven vangen, niet een geposeerde versie daarvan. Daarom schoot de fotograaf zijn plaatjes meestal vanaf heuphoogte. Terloops. Stiekem. Op Coloms foto´s van Ravalhoertjes zie je dan ook nauwelijks een buste. Konten des te meer. De beroemdste is deze:

Een prachtig, mooi rond exemplaar, dat overigens ook de derrière zou kunnen zijn van een kooplustige dame. 'Wat ligt daar nou in die etalage?’

De snapshots vereisten veel geduld. “Hé lekker ding, gaan we het nog doen of hoe zit dat?” vroeg een hoertje soms, wanneer Colom weer eens vier uur lang op één plek had staan posten, wachtend op Het Moment. 

 “Hé lekker ding, gaan we het nog doen of hoe zit dat?” vroeg een hoertje soms.

De fotograaf vertelde over zijn werkmethode aan een verslaggever van de Britse krant The Independent. Het was 1999. De opschoning van El Raval was in volle gang, de nieuwe rambla was bijna klaar. Van veel plekken restten slechts foto´s. Toeval of niet, maar het Nationaal Museum van Catalonië kwam dat jaar met een reprise van de allereerste Colom-tentoonstelling, uit 1961, La Calle (De straat) genaamd.

Late hobby
In 1961 was Joan Colom (1921) al lange tijd boekhouder bij een textielbedrijf. Fotograferen deed hij pas een paar jaar. Een onderwerp voor zijn late hobby had hij meteen: El Raval. En dan niet het iets betere noordelijke deel waar hij zelf opgroeide, maar de ruige southside, richting haven. Barrio Chino, buurt van hoeren, van arbeiders, en van oude en jonge armoedzaaiers.

Colom fotografeerde het totale leven in de wijk. “De basis van mijn werk is de mens in al zijn verschijningen”, zei hij in het Independent-interview. Maar natuurlijk trokken zijn hoeren de meeste aandacht. In 1964 publiceerde de gerenommeerde uitgeverij Lumen een boek met Coloms hoerenfoto´s, als deel van de serie Palabra e Imagen, Woord en Beeld. Voor het woorden bij de foto´s zorgde Camilo José Cela, de latere Nobelprijswinnaar en persoonlijke vriend van Manuel Fraga, Franco´s minister van Voorlichting en Toerisme. Dankzij die vriendschap kwam de uitgave praktisch ongeschonden door de strenge Spaanse censuur.

Verkoopsucces
Het boek getiteld Izas, Rabizas y Coliopteras (drie historische slang-woorden voor hoeren, een ideetje van Cela) was een instant-verkoopsucces, maar Joan Colom was niet blij. Hij ergerde zich aan de spottende, sarcastische teksten van Cela bij zijn toch zo liefdevol bedoelde foto´s. Een van de geportretteerde hoeren was ook boos. De vrouw begon een rechtzaak, maar kwam vervolgens bij de eerste zitting al niet opdagen. Waarop Joan Colom zich nu écht slecht voelde, zijn camera opborg en begon met een nieuwe hobby: tennissen.

Joan Colom werkte tot zijn pensioen in 1977 als boekhouder bij ‘zijn’ textielbedrijf. Pas eind jaren negentig trok hij weer met zijn Leica door de straten van El Raval. In 2012 doneerde de fotograaf zijn archief aan het Nationaal Museum van Catalonië. Daar is sinds een maand een selectie te zien van ruim 500 foto´s. Naar verluidt is de maker zelf nog niet komen kijken.

Jo faig el carrer – Joan Colom, fotografíes 1957-2010. Museu Nacional d’Art de Catalunya. Metro L 1 en L3 (Pl. Espanya).
Toegang: 6 € (elke zat. Na 15.00 uur gratis). Tijden: di. t/m zat. 10-18 uur; zon- en feestdagen 10-15 uur.

Update: lees hier een artikel over El Raval vandaag (uit de krant van gisteren).
Ook zeer de moeite waard: de filmdocumentaire Monica del Raval - Autobiography of a Whore.


BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!