Volgens alle polls gaat Junts pel Sí de Catalaanse parlementsverkiezingen winnen morgen. Wat is Junts pel Sí en wat wil deze club?
Junts pel Sí (Samen voor Ja) is geen politieke partij, maar een gezamenlijke kieslijst. De deelnemers hebben weinig gemeen, maar delen één verlangen: een onafhankelijk Catalonië.
Lijsttrekker Raül Romeva kan goed symbool staan voor dit allegaartje. Romeva was jarenlang hyperactief lid (1600 moties in 10 jaar) in het Europees Parlement namens de eco-socialisten van de ICV en criticaster van de straffe bezuinigingen van Artur Mas, de huidige Catalaanse president.
Diezelfde Mas staat zelf veilig (om tijdens de verkiezingscampagne lastige vragen te ontlopen over zijn beleid en de corruptie in zijn eigen partij (CDC), zeggen tegenstanders) op nummer 4. Mocht Junts pel Sí de verkiezingen winnen en erin slagen een kabinet te vormen dan is er maar één presidentskandiaat en die heet Artur Mas. Bovendien is Mas het brein van het strijdplan van Junts Pel Sí.
Routekaart
Eind november 2014 lanceerde Mas zijn 'routekaart naar de onafhankelijkheid'.
In het kort: er komen vervroegde Catalaanse parlementsverkiezingen. De winnaars – in het plan Mas een gezamenlijke pro-onafhankelijkheidslijst- krijgen vervolgens een mandaat van 18 maanden.
In die periode ontwerpen ze een grondwet en onderhandelen met Madrid over de verdeling van de inboedel. Aan het eind van het mandaat volgen nieuwe parlementsverkiezingen, - waaraan geen van de mandaathouders mag deelnemen -, plus een referendum waarin de Catalanen zich andermaal en ditmaal definitief mogen stemmen over de onafhankelijkheid.
Mas’ plan staat voor de verkiezingen 27-S nog grotendeels overeind, zij het met een aantal aanpassingen en aanvullingen. Dat de mandaathouders niet aan de parlementsverkiezingen aan het eind van de rit kunnen deelnemen, vinden we bijvoorbeeld nergens meer terug
De Catalaanse liberale partij, in 1974 gericht door onder andere oud-president Jordi Pujol. 'Democratische Convergentie van Catalonië' regeert sinds 1980 met een onderbreking van 7 jaar (2003-2010) Catalonië, samen met de christendemocraten van Unió Democràtica de Catalunya (UDC).
Dit samenwerkingsverband onder de naam Convergència i Unió (CIU) was vooral de partij van de kleine burgerij en de middenklassen. in feite ging het om de hedendaagse voortzetting van Catalaanse bourgeois-nationalisme van eind negentiende eeuw. Een Catalanisme dat streefde naar een leidende rol van Catalonië bínnen Spanje; uiteraard moest dat vooral de eigen klasse te goed komen.
CDC-voorman Jordi Pujol was 23 jaar president. Een politiek dier, wiens talent voor dealtjes sluiten zelfs een eigen naam kreeg: pujolisme. Zijn regering steunde met liefde linkse en rechtse minderheidsregeringen in Madrid. Maar niet voor niets natuurlijk.
Politieke zoon
Pujols politieke zoon Artur Mas regeert Catalonië sinds 2010, zij het de laatste jaren met gedoogsteun van Esquerra Republicana de Catalunya (ERC), nadat de CIU bij de vervroegde verkiezingen van dat jaar duikelde van 62 naar 50 zetels in het Catalaanse parlement (135 zetels). Mas en zijn partij zijn sinds het debacle van het autonomiestatuut (2010, Catalonië wordt niet erkend als ´natie`) en zeker na het mislukken van het sluiten van een fiscaal pact met Madrid (2012) steeds meer opgeschoven richting onafhankelijkheid. Dit leidde dit jaar uiteindelijk tot de breuk met langdurige coalitiepartner UDC.
CDC wordt de laatste tijd geteisterd door corruptieschandalen. Zelfs de tot voor kort untouchable Jordi Pujol is niet langer de Molt Honorable President, nadat hij vorig jaar bekende miljoenen euro’s te hebben geparkeerd bij een bank in Andorra, uit zicht van de Spaanse belastingdienst.
2. Esquerra Republicana de Catalunya (ERC)
Catalaans Republikeins Links. Opgericht in 1931 de vooravond van de Spaanse Republiek door Francesc Macià en Lluís Companys, beiden in de jaren dertig president van Catalonië. De partij heeft al ervaring met de onafhankelijkheid: in 1934 riep Companys ¨een Catalaanse staat uit”, zij het wel binnen een –niet bestaande – Federale Republiek Spanje.
Na de burgeroorlog en de komst van het Franco-bewind leidde de partij een kwijnend clandestien bestaan. In 1977 kreeg de ERC weer een legale status, maar de steun aan de Pujol-regeringen in de jaren 80 deed de partij geen goed. De ommekeer kwam in 1989, met de formele keuze voor de onafhankelijkheid.
Halverwege de jaren 90 begon de echte groei. Veel Catalanen hadden de buik vol met Pujols geflirt met de rechtse Partido Popular en keerden zich af van de CIU. Tussen 2003 en 2010 zat ERC in een Catalaanse coalitieregering, samen met Partit dels Socialistes de Catalunya (PSC) en het ICV.
Huidig ERC-leider is historicus Oriol Junqueras, tevens burgemeester van Sant Vicenç dels Horts en nummer 5 van Junts pel Sí. Junqueras zag aanvankelijk niets in een gezamenlijke lijst. Apart halen we meer stemmen dan onder een gezamenlijke vlag, was zijn stelling. Later zag hij een gezamenlijke lijst zonder beroepspolitici als de beste kans op succes. Dat was net na de verkiezingswinst van activiste Ada Colau en haar platform Barcelona en Comù bij de Spaanse gemeenteraadsverkiezingen - Colau is nu burgemeester van de Catalaanse hoofdstad. Op 6 juli dit jaar ging Jonqueras alsnog overstag, na het dreigement van Artur Mas de verkiezingen af te blazen als er geen politici op de lijst kwamen.
3. Assembla Nacional Catalana (ANC)
De ANC werd officieel opgericht in 2012 en in korte tijd uitgegroeid tot de belangrijkste onafhankelijkheidsbeweging. Met meer dan 40.000 betalende leden, tienduizenden vrijwilligers en zelfs afdelingen in België en Nederland. De ANC is samen met Òmnium Cultural de grote kracht achter de grote onafhankelijkheidsdemonstraties, via het platform Ara és l'hora (Nu is het uur), waarvan Junts pel Sí lijstrekker Raül Romeva tot voor kort coördinator was.
Achter Romeva vinden we voormalig ANC- voorzitter Carme Forcadell als nummer 2 op de Junts Pel Sí kieslijst. Officieel heeft het ANC geen politieke banden, maar taalkundige Forcadell is ondertussen wel lid van ERC. Tussen 2003 en 2007 zat ze voor de partij in de gemeenteraad van Sabadell.
4. Òmnium Cultural
Opgericht in 1961 was Òmnium Cultura de (onder dictator Franco illegale) Catalaanse taal- en cultuurvereniging. Sinds het uitkleden van het gemoderniseerde Catalaanse autonomiestatuut in 2010 door het Spaans Constitutioneel Hof vaart de beweging een politieke koers richting onafhankelijkheid en groeit het ledenaantal sterk – op dit moment circa 50.00o.
Muriel Casals, nummer 3 van Junts Pel Sí en tot juli dit jaar voorzitter van Òmnium was in haar jonge jaren lid van de Catalaanse Socialistische Partij (PSUC) en later van de ICV.
4. Associació de Municipis per la Independència (AMI)
Een club van van gemeenten die actief streven naar de Catalaanse onafhankelijkheid. Op dit moment zijn dat er al 714, ruim 75 % van de 947 Catalaanse gemeenten lid van AMI. Hoofdstad Barcelona hoort daar niet bij. Burgemeester Ada Colau vindt dat de burgers van Barcelona over zo´n lidmaatschap moeten beslissen (via een referendum), en niet de gemeenteraad. Voorzitter is Carles Puigdemont, namens CDC burgemeester van Girona.
5. Súmate
Vereniging van Spaanstalige Catalanen die streven naar de onafhankelijkheid. Voorzitter van ‘Kom erbij’ is Eduardo Reyes, telg van Spaanstalige immigrantenfamilie. De in Andalusië geboren Reyes en kompanen richten zich vooral op de vele Spaanstaligen in de metropool Barcelona.
De routekaart naar de onafhankelijkheid is volgens het programmamanifest gebaseerd op "de principes van soevereiniteit, democratische legitimiteit en participatie ".
Fase 1: Verklaring van het begin van het proces; begin formuleren Catalaanse grondwet en noodzakelijke staatsstructuren
De mars zelf begint gelijk na 27 september. Als de Catalanen tenminste kiezen voor “een meerderheid van parlementsleden die voor de onafhankelijkheid zijn”, aldus het programmamanifest.
Het nieuwe parlement zal dan een officiële verklaring aannemen dat de Spaanse staat, Europa en de internationale gemeenschap ‘informeert’ over het begin van de mars naar de onafhankelijkheid, de intentie om met de Spaanse staat te onderhandelen en ‘onze wil’ om in de EU en de Eurozone te blijven. De Generalitat (Catalaanse regering) ten slotte krijgt het mandaat om de noodzakelijk maatregelen te nemen voor de ‘implantatie van de verklaring.’
Ook het werk aan de nieuwe grondwet begint in deze fase ,zij het informeel, want door vertegenwoordigers van het maatschappelijke middenveld, om juridische ingrijpen van de Spaanse staat te voorkomen. Ook wordt begonnen met het creëren van noodzakelijk staatstructuren op alle gebieden waar de Catalaanse regering die op dit moment nog niet heeft.
Een van de taken van de nieuwe regering is het samenstellen voor de agenda voor de onderhandeling met Spanje (verdeling van de inboedel) en de EU (erkenning).
Wat de materiele zaken betreft, Junts Pel Sí wil onderhandelen over "alle materiële goederen die Spaanse staat momenteel beheert in Catalonië", naast alle 'gedeelde' materiële goederen in het buitenland (inclusief financiële activa en passiva).
Fase 2: onafhankelijkheidsverklaring, grondwetontwerp, parlementsverkiezingen, constitutioneel referendum
Na de eerste fase, waarvan de duur nog onbepaald is, volgt de verklaring van onafhankelijkheid, “...wat loskoppeling van het huidige Spaanse rechtssysteem zal betekenen. Wetten die de vorming van een nieuwe staat niet in de weg staan blijven echter van kracht” zei de Junts pel Sí kopstuk Carles Viver Pi-Sunyer bij de presentatie van het programa.
Onmiddellijk na de onafhankelijkheidsverklaring neemt het Catalaanse parlement twee wetten aan. De eerste wet is een transitie-wet, waarin de elementaire structuren van de nieuwe staat voorlopig worden vastgelegd. De tweede wet legt de procedures vast voor het parlementaire proces en het referendum die moeten leiden tot de nieuwe grondwet en de goedkeuring daarvan. Basis voor de parlementaire fase van het grondwetsontwerp is het voorwerk van het maatschappelijk middenveld in fase 1.
Het constitutionele proces eindigt met nieuwe parlementsverkiezingen. Het nieuwe parlement moet het definitieve grondwetsontwerp maken. Dit ontwerp moet door “alle burgers” worden goedgekeurd middels een referendum.
CUP
Overigens gaat Junt pel Sí volgens de polls 62-66 zetels behalen. Niet genoeg voor de absolutte meerderheid (68 zetels), (al kunnen de circa 25 % van de kiezers die zeggen hun stem nog niet bepaald hebben daar verandering hebben).
Voor een parlementaire meerderheid pro-onafhankelijkheid zal Junts pel Sí waarschijnlijk om de tafel moeten gaan zitten met de radicale onafhankelijkheidspartij Candidatura d'Unitat Popular (CUP), die volgens de peilingen 8-11 zetels gaat halen. De ideeën over het hoe en wat van de onafhankelijkheid van Junts Pel Sí en CUP lopen evenwel sterk uiteen. Later meer daarover.
BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!
Lijsttrekker Raül Romeva kan goed symbool staan voor dit allegaartje. Romeva was jarenlang hyperactief lid (1600 moties in 10 jaar) in het Europees Parlement namens de eco-socialisten van de ICV en criticaster van de straffe bezuinigingen van Artur Mas, de huidige Catalaanse president.
 |
| Raül Romeva, lijsttrekker van Junts pel Sí. |
Diezelfde Mas staat zelf veilig (om tijdens de verkiezingscampagne lastige vragen te ontlopen over zijn beleid en de corruptie in zijn eigen partij (CDC), zeggen tegenstanders) op nummer 4. Mocht Junts pel Sí de verkiezingen winnen en erin slagen een kabinet te vormen dan is er maar één presidentskandiaat en die heet Artur Mas. Bovendien is Mas het brein van het strijdplan van Junts Pel Sí.
Routekaart
Eind november 2014 lanceerde Mas zijn 'routekaart naar de onafhankelijkheid'.
In het kort: er komen vervroegde Catalaanse parlementsverkiezingen. De winnaars – in het plan Mas een gezamenlijke pro-onafhankelijkheidslijst- krijgen vervolgens een mandaat van 18 maanden.
 |
| Artur Mas, het brein van Junts Pel Sí. |
In die periode ontwerpen ze een grondwet en onderhandelen met Madrid over de verdeling van de inboedel. Aan het eind van het mandaat volgen nieuwe parlementsverkiezingen, - waaraan geen van de mandaathouders mag deelnemen -, plus een referendum waarin de Catalanen zich andermaal en ditmaal definitief mogen stemmen over de onafhankelijkheid.
Mas’ plan staat voor de verkiezingen 27-S nog grotendeels overeind, zij het met een aantal aanpassingen en aanvullingen. Dat de mandaathouders niet aan de parlementsverkiezingen aan het eind van de rit kunnen deelnemen, vinden we bijvoorbeeld nergens meer terug
De deelnemers aan Junts pel Sí:
1. Convergència Democràtica de Catalunya (CDC)De Catalaanse liberale partij, in 1974 gericht door onder andere oud-president Jordi Pujol. 'Democratische Convergentie van Catalonië' regeert sinds 1980 met een onderbreking van 7 jaar (2003-2010) Catalonië, samen met de christendemocraten van Unió Democràtica de Catalunya (UDC).
Dit samenwerkingsverband onder de naam Convergència i Unió (CIU) was vooral de partij van de kleine burgerij en de middenklassen. in feite ging het om de hedendaagse voortzetting van Catalaanse bourgeois-nationalisme van eind negentiende eeuw. Een Catalanisme dat streefde naar een leidende rol van Catalonië bínnen Spanje; uiteraard moest dat vooral de eigen klasse te goed komen.
 |
| Jordi Pujol, 23 jaar president van Catalonië. |
Politieke zoon
Pujols politieke zoon Artur Mas regeert Catalonië sinds 2010, zij het de laatste jaren met gedoogsteun van Esquerra Republicana de Catalunya (ERC), nadat de CIU bij de vervroegde verkiezingen van dat jaar duikelde van 62 naar 50 zetels in het Catalaanse parlement (135 zetels). Mas en zijn partij zijn sinds het debacle van het autonomiestatuut (2010, Catalonië wordt niet erkend als ´natie`) en zeker na het mislukken van het sluiten van een fiscaal pact met Madrid (2012) steeds meer opgeschoven richting onafhankelijkheid. Dit leidde dit jaar uiteindelijk tot de breuk met langdurige coalitiepartner UDC.
CDC wordt de laatste tijd geteisterd door corruptieschandalen. Zelfs de tot voor kort untouchable Jordi Pujol is niet langer de Molt Honorable President, nadat hij vorig jaar bekende miljoenen euro’s te hebben geparkeerd bij een bank in Andorra, uit zicht van de Spaanse belastingdienst.
2. Esquerra Republicana de Catalunya (ERC)
Catalaans Republikeins Links. Opgericht in 1931 de vooravond van de Spaanse Republiek door Francesc Macià en Lluís Companys, beiden in de jaren dertig president van Catalonië. De partij heeft al ervaring met de onafhankelijkheid: in 1934 riep Companys ¨een Catalaanse staat uit”, zij het wel binnen een –niet bestaande – Federale Republiek Spanje.
Na de burgeroorlog en de komst van het Franco-bewind leidde de partij een kwijnend clandestien bestaan. In 1977 kreeg de ERC weer een legale status, maar de steun aan de Pujol-regeringen in de jaren 80 deed de partij geen goed. De ommekeer kwam in 1989, met de formele keuze voor de onafhankelijkheid.
Halverwege de jaren 90 begon de echte groei. Veel Catalanen hadden de buik vol met Pujols geflirt met de rechtse Partido Popular en keerden zich af van de CIU. Tussen 2003 en 2010 zat ERC in een Catalaanse coalitieregering, samen met Partit dels Socialistes de Catalunya (PSC) en het ICV.
 |
| Oriol Junqueras, leider van ERC. |
3. Assembla Nacional Catalana (ANC)
De ANC werd officieel opgericht in 2012 en in korte tijd uitgegroeid tot de belangrijkste onafhankelijkheidsbeweging. Met meer dan 40.000 betalende leden, tienduizenden vrijwilligers en zelfs afdelingen in België en Nederland. De ANC is samen met Òmnium Cultural de grote kracht achter de grote onafhankelijkheidsdemonstraties, via het platform Ara és l'hora (Nu is het uur), waarvan Junts pel Sí lijstrekker Raül Romeva tot voor kort coördinator was.
 |
| Carme Forcadell |
4. Òmnium Cultural
Opgericht in 1961 was Òmnium Cultura de (onder dictator Franco illegale) Catalaanse taal- en cultuurvereniging. Sinds het uitkleden van het gemoderniseerde Catalaanse autonomiestatuut in 2010 door het Spaans Constitutioneel Hof vaart de beweging een politieke koers richting onafhankelijkheid en groeit het ledenaantal sterk – op dit moment circa 50.00o.
Muriel Casals, nummer 3 van Junts Pel Sí en tot juli dit jaar voorzitter van Òmnium was in haar jonge jaren lid van de Catalaanse Socialistische Partij (PSUC) en later van de ICV.
 |
| Muriel Casals |
Een club van van gemeenten die actief streven naar de Catalaanse onafhankelijkheid. Op dit moment zijn dat er al 714, ruim 75 % van de 947 Catalaanse gemeenten lid van AMI. Hoofdstad Barcelona hoort daar niet bij. Burgemeester Ada Colau vindt dat de burgers van Barcelona over zo´n lidmaatschap moeten beslissen (via een referendum), en niet de gemeenteraad. Voorzitter is Carles Puigdemont, namens CDC burgemeester van Girona.
5. Súmate
Vereniging van Spaanstalige Catalanen die streven naar de onafhankelijkheid. Voorzitter van ‘Kom erbij’ is Eduardo Reyes, telg van Spaanstalige immigrantenfamilie. De in Andalusië geboren Reyes en kompanen richten zich vooral op de vele Spaanstaligen in de metropool Barcelona.
Wat wil Junts Pel Sí?
Onmiddellijk na de verkiezingen een proces van 18 maanden beginnen dat moet leiden tot een onafhankelijk Catalaanse staat, met een eigen door het volk goedgekeurde grondwet.De routekaart naar de onafhankelijkheid is volgens het programmamanifest gebaseerd op "de principes van soevereiniteit, democratische legitimiteit en participatie ".
Fase 1: Verklaring van het begin van het proces; begin formuleren Catalaanse grondwet en noodzakelijke staatsstructuren
De mars zelf begint gelijk na 27 september. Als de Catalanen tenminste kiezen voor “een meerderheid van parlementsleden die voor de onafhankelijkheid zijn”, aldus het programmamanifest.
Het nieuwe parlement zal dan een officiële verklaring aannemen dat de Spaanse staat, Europa en de internationale gemeenschap ‘informeert’ over het begin van de mars naar de onafhankelijkheid, de intentie om met de Spaanse staat te onderhandelen en ‘onze wil’ om in de EU en de Eurozone te blijven. De Generalitat (Catalaanse regering) ten slotte krijgt het mandaat om de noodzakelijk maatregelen te nemen voor de ‘implantatie van de verklaring.’
Ook het werk aan de nieuwe grondwet begint in deze fase ,zij het informeel, want door vertegenwoordigers van het maatschappelijke middenveld, om juridische ingrijpen van de Spaanse staat te voorkomen. Ook wordt begonnen met het creëren van noodzakelijk staatstructuren op alle gebieden waar de Catalaanse regering die op dit moment nog niet heeft.
Een van de taken van de nieuwe regering is het samenstellen voor de agenda voor de onderhandeling met Spanje (verdeling van de inboedel) en de EU (erkenning).
Wat de materiele zaken betreft, Junts Pel Sí wil onderhandelen over "alle materiële goederen die Spaanse staat momenteel beheert in Catalonië", naast alle 'gedeelde' materiële goederen in het buitenland (inclusief financiële activa en passiva).
Fase 2: onafhankelijkheidsverklaring, grondwetontwerp, parlementsverkiezingen, constitutioneel referendum
Na de eerste fase, waarvan de duur nog onbepaald is, volgt de verklaring van onafhankelijkheid, “...wat loskoppeling van het huidige Spaanse rechtssysteem zal betekenen. Wetten die de vorming van een nieuwe staat niet in de weg staan blijven echter van kracht” zei de Junts pel Sí kopstuk Carles Viver Pi-Sunyer bij de presentatie van het programa.
Onmiddellijk na de onafhankelijkheidsverklaring neemt het Catalaanse parlement twee wetten aan. De eerste wet is een transitie-wet, waarin de elementaire structuren van de nieuwe staat voorlopig worden vastgelegd. De tweede wet legt de procedures vast voor het parlementaire proces en het referendum die moeten leiden tot de nieuwe grondwet en de goedkeuring daarvan. Basis voor de parlementaire fase van het grondwetsontwerp is het voorwerk van het maatschappelijk middenveld in fase 1.
Het constitutionele proces eindigt met nieuwe parlementsverkiezingen. Het nieuwe parlement moet het definitieve grondwetsontwerp maken. Dit ontwerp moet door “alle burgers” worden goedgekeurd middels een referendum.
CUP
Overigens gaat Junt pel Sí volgens de polls 62-66 zetels behalen. Niet genoeg voor de absolutte meerderheid (68 zetels), (al kunnen de circa 25 % van de kiezers die zeggen hun stem nog niet bepaald hebben daar verandering hebben).
 |
| CUP-lijsttrekker Antonio Baños |
BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!
