De mythische stichter van Barcelona (2)

Naast Hercules kent Barcelona nog een Griekse stichter, Hermes. Volgens sommige versies van de mythe zou Hermes zijn halfbroer Hercules hebben geholpen bij de bouw van Barcelona. Hercules kom je weinig tegen in de stad, schreven we hier al eerder. Over Hermes daarentegen, struikel je bijkans. Met zijn mogelijke pioniersrol heeft dat weinig te maken. Hermes de handelaar, daar gaat het Barcelona om.

Veelzijdig baasje
Hermes, zoon van oppergod Zeus en de Pleiade Maia, was een veelzijdig baasje. Boodschapper van de goden, patroon van reizigers en welsprekenden, god van atleten en schilders, uitvinder van muziekinstrumenten, bedenker van maten en gewichten en ook nog eens de god van de handel, al was dat laatste voor de Grieken bijzaak.

Maar juist Hermes' commerciële gaven hebben hem zijn populariteit bezorgd in Barcelona, stad van ondernemers en zakenlui, al dat niet van onbesproken bedrag. Dus kom je Hermes vooral tegen bij gebouwen die verbonden zijn met handel en geld. Op het gebouw van de havenautoriteiten aan de Port Vell bijvoorbeeld (foto boven), en ook bij vele portalen en balkons in de Carrer Ample. Aan en rond deze straat zaten in de 19de eeuw de grote financiers. Hier werd ook Eusebio Güell geboren, mecenas van Antoni Gaudí.

Banc d’Espanya, Plaça de Catalunya

De gevleugelde god streek bij voorkeur meer op bankgebouwen, uiteraard. De Banc d’Espanya aan het Plaça de Catalunya heeft zelfs 35 voorstellingen van Hermes of van één van diens attributen.

Hermes´staf, Banc d'Espanya

Dat exacte aantal weten we dankzij de Cazadores de Hermes. De ‘Jagers van Hermes’ zijn een stel enthousiaste Barcelona-bloggers die sinds een paar jaar de staf afstruinen, op zoek naar afbeeldingen van hun geliefde god. Een deel van hun fotografische buit is nog tot 1 september te zien in de Fundación Setba aan het Plaça Reial.

Verzoenende toverstaf
Op hetzelfde plein staat misschien wel de bekendste Hermessen van Barcelona - al menen sommigen dat het hier gaat om Hermes’ Romeinse evenknie, Mercurius.

De twee gehelmde lantaarnpalen zijn van Gaudí, gemaakt in 1879 in opdracht van de gemeente. Naast Hermes´ vleugelhelm zien we ook diens staf, de caduceus.

Die staf was ooit een eenvoudige olijftak. Totdat Hermes tijdens een van zijn verre koeriersreizen twee elkaar op leven en dood bevechtende slangen scheidde. Vanaf dat moment had hij een slangenstaf en werd het ding een symbool van vrede en neutraliteit.

Gaudí eiste 2300 peseta’s, bijna zeven keer zoveel

 Hermes’ handelsgeest heeft Gaudí aangeraakt, diens verzoenende toverstaf niet. De gemeente Barcelona bood de jonge Antoni 321 peseta’s voor het ontwerp van de lantaarnpalen, zijn allereerste officiële opdracht. De latere asceet Gaudí eiste 2300 peseta’s, bijna zeven keer zoveel. Na veel geruzie accepteerde de mokkende maker een betaling van 850 peseta’s. De gemeente heeft de lastpak nooit meer een opdracht gegeven. Tegenwoordig zijn de stadsbestuurders juist erg blij met de architect. Gaudí brengt geld in het laatje, héél véél geld.

Vanaf zijn vele plekken in de stad kijkt Hermes goedkeurend toe.

BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!