In een van de Romeinse torens op het Plaça Nova, net boven het 'valse' aquaduct (1958), woont een heilige. In een glazen nis zien we Sant Roc, ofwel Rochus van Montpellier – zijn voornaam verwijst naar de grot waar Christus uit de dood verrees. Rocs nis is een bescheiden onderkomen, waar de meeste locals en toeristen aan voorbij lopen. Maar elk jaar rond half augustus is Roc het stralende middelpunt. Dan viert de stad zijn feest. Dit jaar gebeurt dat al voor de 425ste keer, waarmee Sant Roc het oudste volksfeest van de stad is.
Pestepidemie
Het begon - zo gaat dat meestal met hele en halve heiligen - met een legende. Die vertelt dat Roc tijdens een hevige pestepidemie in Barcelona arriveert. Daar geneest hij vele pestslachtoffers, heel simpel, door het maken van het teken van het kruis. Totdat de ziekte ook Roc te pakken krijgt. Van het ene op het andere moment wil niemand meer iets met hem te maken hebben.
Van het ene op het andere moment wil niemand meer iets met Roc te maken hebben
Hij wordt uit zijn logeeradres in de stad gezet en verbannen naar de Romeinse toren. Daar zit de arme Roc dan, eenzaam en alleen. Nou, niet helemaal, want een straathond ontfermt zich over hem. Het nobele beest steelt brood voor de heilige en likt zijn zweren en bulten.
Magische hondentong
Of het door het brood komt of door de wie weet wel magische hondentong, maar binnen de kortste keren is Roc weer zo fit als een hoentje. Vanaf dat moment trekken hond en heilige samen door de stad. In sommige versies van de legende heeft de eerste zelf de hoofdrol gekregen. Geef het beest een stuk brood en zijn aura beschermt je voortaan tegen enge ziektes. Dat soort verhalen. Het volksgeloof wil ook dat het beest nog altijd zijn dagelijkse ronde maakt door de stad, om dol geworden soortgenoten te verjagen.
Mooi, die legendes. De echte Roc/Rochus was ondertussen gewoon overleden in de plaats waar hij vandaan kwam, Montpellier. En dat ook nog eens in 1327. Dus lang voordat de Zwarte Dood Barcelona in 1348 voor het eerst trof. Vlak voor zijn sterven zou Roc aan God hebben gevraagd om pestlijders te sparen die zijn (Rocs) naam aanroepen.
Broederschap
Wat Barcelona betreft lukt dat aanvankelijk slecht. Behalve in 1348 bezoekt de pest Barcelona in 1350, 1362, 1371 en in 1375. Met duizenden dodelijke slachtoffers. Kijk alleen maar naar het aantal inwoners van Barcelona: in 1330 waren dat er 48.000, in 1370 nog maar 30.000.
 | |
| Sant Roc met een Seat 600. |
In latere eeuwen gaat het beter, en gaan de meeste van de tientallen pestbedreigingen zelfs aan de stad voorbij. Geen wonder dat Barcelona Roc in 1519 tot schutspatroon verklaart. En in 1589 richten de bewoners van de kathedraal-buurt een broederschap voor hem op, de Confraria de Sant Roch de la Plassa Nova.
 |
| Het spel van de Cucanya (een glibberige en draaiende paal), tijdens Sant Roc 1915 (foto: AFCEC). |
Sindsdien vieren de Barcelonezen het feest van Sant Roc uitbundig, met het Plaça Nova als episch middelpunt. Natuurlijk wordt ook Rocs hond niet vergeten. Dit jaar zijn er op 16 augustus, de eigenlijke naamdag van de heilige, vanaf 17.30 uur op het Plaça Nova hondendressuurdemonstraties. Daarna komen alle honden van de buurt Sant Roc een poot geven.
BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!
