Het trage gif dat koffie heet

.
"Koffie zal een vergif zijn, maar zo langzaam dat ik het meer dan 80 jaar gebruik, vele malen per dag, en ik heb geen enkele stoornis in mijn lichaam opgelopen."
Bernard le Bovier de Fontenelle

Koffie is café, en die drank drinken Spanjaarden bij voorkeur in een café(taria), een bedenksel van de Turken. In 1475 ging in Constantinopel het eerste café open. De uitsluitend mannelijke clientèle genoot van het opwekkende brouwsel, dat niet alleen het lichaam, maar ook de geest verkwikt. Geen wonder dat de Arabieren koffie beschouwden als een gevaarlijke drug. In 1511 sloten op gezag van de Imans alle koffiehuizen van Mekka en later, in 1532, ook die van Caïro.

Heidens drankje
De Italianen brachten rond 1600 de koffie naar Europa, waar paus Clementius VIII het heidense goedje proefde en terstond goedkeurde voor christelijke consumptie. Een eeuw later telde bijvoorbeeld Engeland al 2000 cafés.
Spanje liet weer eens achter. Pas in 1764 opende in Madrid het eerste cafetaria. Barcelona volgde in 1781, met de zaak van de Italiaan F. Martinelli.

Wereldtentoonstelling
Weer veel later,  vanaf begin 20ste eeuw, zochten de Zuid-Amerikaanse koffietelers nieuwe afzetgebieden. In 1929  kreeg de Spanjaard Germán de Erausquin - op de terugweg van een zakenreis naar Uruguay - opdracht van de Braziliaanse regering  de nationale koffie te promoten op de Wereldtentoonstelling in Barcelona. Meer dan een miljoen kopjes koffie gingen gratis over de tentoonstellingstoonbanken; koffie die afkomstig was uit de gloednieuwe Bracafé-branderij aan de carrer Conte d’Urgell. 

Jaren twintig sfeer
Het Spaanse succes van de Bracafé zorgden voor gelijknamige cafetaria´s in grote steden als Bilbao, Madrid en uiteraard Barcelona. Die op de hoek van carrer Casp en de Passeig de Gràcia ademt nog de sfeer van jaren twintig. Aan de muren uitspraken van 'Vips' over koffie, zoals het citaat boven dit stukje, afkomstig van de Franse filosoof en smulpaap Bernard le Bovier de Fontenelle. 

Oorspronkelijk waren deze wijsheden in het Spaans gesteld, maar tegenwoordig is die taal ingeruild voor het Catalaans, een vorm van geschiedvervalsing die je wel meer ziet in het Catalonië van nu.

Meer dan een miljoen kopjes koffie gingen gratis over de tentoonstellingstoonbanken

Bernard le Bovier le Fontanelle stierf in 1857, een maand voor zijn honderste (!) verjaardag, dus hij had vast gelijk met zijn these over koffie als uiterst langzaamwerkend gif. En wie weet waren de talloze aardbeien die Fontenelle naar verluidt verslond gedurende zijn lange leven het ideale tegengif.
 Bracafé, Carrer Casp 2

 
Cortado, café solo, carajillo....

Wegwijzers in de Spaanse koffie-jungle:

Get Your Coffee Right

Get Your Coffee Right 2





BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!

Gaudí en de geest uit de fles

Geboortegevel (detail)

Aardig artikel over de aanstaande schoonmaak van de geboortegevel van Gaudí Sagrada Família in de Catalaanse krant La Vanguardia vandaag. Ter voorbereiding van de opknapbeurt – aanvangsdatum nog onbekend- is de afgelopen tijd een gedetailleerd 3D-model gemaakt van de gevel, gebouwd tussen 1892 en 1930 en in de loop der tijd bedekt onder een grauwe laag ‘tand des tijds’. 

Regenpijpen
Tijden het onderzoek kwamen leuke details boven water. Sommige hebben zelfs met water te maken. Zo blijken de twee zuilen tussen de drie portieken van de gevel niet slechts zuilen maar ook regenpijpen. Het regenwater vloeide ooit uit de bekken van de schildpadden aan de basis van de zuilen. Tot bij latere werkzaamheden de zuilen - stom, stom, stom! - aan de bovenkant werden bedekt.


 Alcohol
Behalve water lijkt er ook alcohol in het spel te zijn. Het groene glas op de vier façade-torens is soms van prestigieuze Orsoni-makelij, maar ook afkomstig van ondermeer cava-flessen - de eerste cava dateert van 1872


Waarmee Gaudí’s uitspraak dat de ‘spirit’ het materiaal moet overwinnen toch een licht-alcoholische draai krijgt.

Zijaanzicht van de geboortegevel in 1930, het jaar van de voltooiing.

 

Echte mensen
En nu de geest toch uit de fles is: een nog jonge Gaudí schreef in zijn dagboek dat het dwaas is om te proberen een fictief object af te beelden. Een regel die hij zijn hele leven trouw bleef. Dus ging hij voor de heiligen, goeierds en slechteriken die de geboortegevel moesten sieren op zoek naar ‘echte mensen’.

 Een alcoholische begrafenisondernemer poseerde als de discipel Judas

Delirum Tremens
Daarbij kwam nogal wat alcohol te pas. In die zin dat voor verrader Judas ene Josep poseerde. Dat klinkt verwarrend, maar deze Josep was geen timmerman, maar een alcoholische begrafenisondernemer die later overleed aan een delirium tremens. En een reus met 6 tanden - ‘6, dat is 666, het getal van de duivel’, juichte Gaudí van binnen, 'ideaal als onschuldigen afslachtende Centurion!' - werd gevonden in een bar.

'De reus met de 6 tanden'

 

 
Cava
Het is maar een fantasie, maar mogelijk kwamen dergelijke drankzuchtigen voor hun poseersessie naar Gaudí’s atelier met een fles goede cava in de hand. Model staan maakt tenslotte dorstig.

 “Laat die lege fles – of flessen - maar hier”, zal Gaudí, die zelf geen druppel dronk, dan uren later gezegd hebben. “Daar kan ik wel iets mee.”









 

BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!