28-09-2014

Een Sovjet-spook aan de Avenida Tibidabo


De Avenida Tibidabo heeft nog meer spoken dat die van Carlos Ruiz Zafón en La Rotonda. Een Sovjet-spook zelfs. Het verschuilt zich in de voormalige woning van de man die het Avenida Tibidabo concept (wonen voor de rijken, verpozing voor de rest van Barcelona) bedacht: Salvador Andreu y Grau, beter bekend als Doctor Andreu.


Hoesttabletjes
Architect Enric Sagnier bouwde het stadspaleis van de befaamde én steenrijke uitvinder van hoesttabletjes die nog altijd zijn naam dragen in 1926. Tien jaar later brak de burgeroorlog uit. Het Sovjet-consulaat in Barcelona zat op dat moment in Hotel Majestic aan de Passeig de Gracia.

 Tijdens de bombardementen van Franco en Mussolini ging het werk door

Met instemming van de Catalaanse regering en de familie Andreu verkasten de Sovjets al snel naar het pand van de in 1928 overleden doctor. Korte tijd later trok ook de door het oorlogsgeweld uit Madrid verdreven Sovjet-ambassade in het pand.

Gietijzeren toegangsdeur
In de enorme villa zit nu een verzekeringsmaatschappij, Mútua Universal. In het souterrain  ind je nog altijd de privé-verzekering van de Sovjets van toen: een bunker van zo´n vijftig vierkante meter, voorzien van een gietijzeren toegangsdeur, veertig centimeter dik.

Tijdens de bombardementen van Franco en Mussolini ging het werk door. De schuilruimte was daarom voorzien van een elektriciteitscentrale, keuken en toilet. Dankzij een radiokamer hoefden de Sovjets ook niet te stoppen met het verzenden en ontvangen van gecodeerde boodschappen naar het Moederland.

Wat evenmin ontbrak: een  nooduitgang naar buiten. Misschien is deze niet zo lang geleden nog wel gebruikt. In 2007 deed de Catalaanse politie een inval bij de verzekeraar. Een gevalletje van corruptie, uiteraard.

Adres: Mútua Univesal, Avenida Tibidabo 17-19.


BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!

24-09-2014

15-09-2014

Het lichaam van Mercè - Hoe vijf Catalaanse helden versmolten tot Moeder Gods


 Nog even dan begint Mercè, het belangrijkste feest van Barcelona,  en gewijd aan een van de drie beschermheiligen van de stad (de anderen zijn Santa Eulàlia en Santa Madrona)

"Mercè – of Mare de Deu de la Mercè, zoals ze voluit heet – zal het feestgedruis goedkeurend volgen vanaf haar hoge positie op haar eigen kerk, vlak achter de oude haven”, schreef ik twee jaar geleden op deze blog.

Een beetje apart is Mercè (Maria), wel.  Ten eerste is ze buitenproportioneel groot vergeleken met  de koepel waarop ze staat, een schepping van een van Gaudi´s leermeesters, Joan Martorell. Deze Mercè is dan ook niet ‘de echte’. Die werd geboren in 1888, het jaar van de eerste Wereldtentoonstelling in de stad. Dit heugelijke feit was voor de katholieke kerk aanleiding om Mercè te kronen als patroonheilige van het bisdom Barcelona. Haar kerk werd verfraaid met Martorells koepel, plus een bescheiden bronzen beeld van de heilige, gemaakt door Maximí Sala.


Kanonnenvoer
Nog geen eeuw later woedde in Spanje de burgeroorlog en was Mercè  kanonnenvoer: ze werd omgesmolten tot munitie voor de antiklerikale Republikeinen. In 1959 maakten het Franco-regime het meer dan goed met de heilige. De broers Oslé kregen opdracht voor het maken van een zeven meter grote versie van de ‘oude´ Mercè.

Aan materiaal geen gebrek. De gemeentemagazijnen lagen immers vol met beelden van Catalaanse helden. Na de burgeroorlog  had het nieuwe regime ze verwijderd uit het Barcelonese straatbeeld, in het kader van de verspaansing of  zoals u wilt ‘decatalalisering’ van de stad.  Sindsdien lagen of stonden de helden stilletjes te verstoffen, in afwachting van betere tijden.




Het Plaça de la Mercè

  Franco had een bestemming voor de beelden: ze versmelten tot Moeder Gods

Zo ook Wilfried de Harige, Ramon Berenguer de Oude, Bernat Desclot, Pere Albert en Jaume Fabre,  allen illustere Catalaanse helden uit de Middeleeuwen. De heren – nu ja, hun bronzen beelden dan - hadden tussen 1888 en 1940 de Saló de Sant Joan verfraaid, de statige promenade tussen het Ciutadella Park en de Arc de Triomf.

De vijf Catalaanse helden. Bovenste rij, van links naar rechts:  Jaume Fabre,  Bernard Desclot, Pere Albert. Onder: Wilfried de Harige (links) en Ramon Berenguer de Oude.

Fraai einde
Nu,  in 1959, had Franco een  bestemming voor ze: versmelten tot Moeder Gods. Voor de nieuwe zeven meter grote moeder was wel nog wat extra materiaal nodig. Dus ook een van de bronzen figuren en dito vlag van het op last van Franco afgebroken doctor Robert-monument (tegenwoordig weer te zien aan het Plaça de Tetuan) verdwenen in de smeltovens. Samen vormen ze het lichaam van Mercè, die voor ‘eeuwig’ uitkijkt over Barcelona. Eigenlijk best een fraai einde voor een toch al dode Catalaanse held.

Maar het kan nóg fraaier. Volgens sommigen zijn de vijf bronzen beelden namelijk al in januari 1937 verdwenen en vervolgens omgesmolten tot munitie ter verdediging van Barcelona. Niet één, maar tweemaal sterven voor la patria. Een mooier lot kan een Catalaanse held zich niet wensen

Het Plaça de la Mercè bestaat pas sinds begin jaren tachtig van de vorige eeuw. Hier worden de huizen aan de voorkant van de Mercè-basiliiek gesloopt.

(Wat is de waarheid? Op zoek dus naar plaatjes van de Saló de Sant Joan - tegenwoordig  Passeig Lluís Companys geheten, naar een wat modernere Catalaanse martelaar - tussen 1937 en 1940.)

Mercè 2014, 19 t/m 24 september. Meer dan 600 activiteiten in en rond de oude binnenstad van Barcelona. Download hier Engelstalige pdfs van het volledige programma plus een overzicht per locatie (grill of events).



BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!

12-09-2014

11 september - de dagen erna

De Coronela is terug.

De dagen na 11 september. In 1714 was de stemming zo:
 “Sommige winkels openden de dertiende in de middag. De dag erna gingen de meeste winkels in de ochtend open. De handel begon weer en ambachtslieden keerden vreedzaam terug naar hun werk, alsof er helemaal niets was gebeurd in de stad. In de winkels waarvan de eigenaren gestorven waren zag je hun in rouwkleding gehulde vrouwen en kinderen. Alles bleef kalm, de gezichten van de Barcelonezen reflecteerden sereniteit, aandacht en beleefdheid. Wanneer je hen vroeg naar het beleg en de verdediging, antwoordden ze dat dit allemaal verleden tijd was, iets waarover niet gesproken zou moeten worden. Vervolgens veranderden ze subtiel van onderwerp.”

Aldus Frances de Castellví in zijn Narraciones Históricas desde el año 1700 hasta el año 1725.   In 1714 was Castellví kapitein van de Coronela, de burgermilitie van Barcelona. Een ooggetuige dus, uit het goede kamp.


Dankzij God
Maar ook de vijand was onder de indruk van die coole Catalanen. Dat blijkt uit de memoires van de hertog van Berwick,  Filips V’ opperbevelhebber.  Natuurlijk, de hertog zelf had de Barcelonezen al een klein zetje in de goede richting gegeven. Pas op 13 september, twee dagen na de overgave, liet hij zijn troepen Barcelona binnentrekken. Zo konden de inwoners al wennen aan het idee. En eigenlijk was hij nóg meer onder de indruk van het gedrag van zijn eigen soldaten, die de stad, ‘die ze toch met geweld hadden ingenomen’, níét plunderden. “Dit kunnen wij alleen toeschrijven aan God, omdat alle menselijke macht de soldaten niet had kunnen tegenhouden.” 

Maar toch, de hertog is aangenaam verrast wanneer zijn troepen de ochtend van 13 september de stad in marcheren. De bewoners bleven rustig in hun huizen en winkels of keken op straat naar de passerende troepen 'als in tijden van vrede'. "Bijna ongelooflijk, zoveel rust, een moment slechts na zoveel verwarring.”

'Barcelona was verbrijzeld. Er was geen huis dat niet door een bom was geraakt'

Sommige moderne historici kijken toch wat anders naar die Barcelonezen van 1714 en hun back to normal gedrag. Joaquim Albareda bijvoorbeeld, een Catalaanse specialist in de Spaanse Successieoorlog. In een interview met de krant El Periódico zei hij onlangs: “Barcelona was verbrijzeld. Er was geen huis dat niet door een bom was geraakt. De werkplaatsen en magazijnen waren leeg. Wat er gebeurde, is dat de leden  van de Coronela snel hun uniform uittrokken en werkkleding aantrokken. Want de repressie was hevig. Er werd een terreur-politiek gevoerd.”

Met andere woorden: de Barcelonezen deden maar alsof. Uit lijfsbehoud.
Vanochtend was het voor hun navolgers werkelijk business as usual. Uiteraard. Waarschijnlijk is dat anders op 10 november. De dag na het referendum.



BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!

11-09-2014

La Diada 2014 - De achterkant van het uur nu

Op de Carrer Ferran, na afloop van de manifestatie.
    


Eindelijk alleen. Tijd voor een Estrella. Van Damm natuurlijk.


Ook bij de Catalaanse vlag op het regeringspaleis is het beste er wel vanaf.




'De strijd gaat door'. Maar eerst een break.



Nu is het uur. Extra voordelig!



BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!

De laatste Diada... van Artur Mas



“Het Catalanisme is gevoel en sentiment. Maar het catalanisme is ook een manier van politiek bedrijven.”
Artur Mas, 2002



God is niet dood. En Catalonië voorlopig niet onafhankelijk.

Sommigen lopen wel erg vooruit op de werkelijkheid. ’De laatste, de definitieve Diada’ moet het worden, sprak Assemblea National Catalana (ANC)  leider Carmen Forcadell vorige week over het strijdplannen voor 11 september. Slagveld vandaag is de Eixample in Barcelona. Forcadells roodgele troepen zullen daar delen van de Diagonal en de Gran Via bezetten. Samen zullen ze een gigantische V - van votar (stemmen) en uiteraard Victorie - vormen.

Leden de burgerbeweging waren de afgelopen dagen druk met het voorbereiden van het strijdtoneel. Ondernemers ter plekke kregen het dringende verzoek hun nering op 11 september te sluiten en een vrijwillige bijdrage te storten in de strijdkas. Enig psychologisch geweld bleek nodig, om onwillige bakkers en apothekers in het gareel te krijgen. Maar ja, “de vrijheid heeft een prijs”, sprak De Grote Leider die geen Leider is Artur Mas vorige week nog tot een verzameling Catalaanse ondernemers.

Winkeliers langs de V-route die op 11 september dichtgaan krijgen dit bewijs van goed gedrag van de ANC.

Spaans benauwd
Ach ja, Artur Mas. De Catalaanse president heeft het maar moeilijk. Nu is hij is weer, na klachten over pijn en benauwdheid, aan zijn hart geopereerd en heeft hij een stent gekregen. Althans, dat zegt de fel Spaans-nationalistische krant La Gaceta. Allemaal Spaanse roddel en achterklap natuurlijk. Net zoals de beweringen dat de vorige Grote Leider, de Zeer Eerbiedwaardige Jordi Pujol, corrupt was.

Totdat Pujol het zelf bevestigde.  En natuurlijk heeft Artur (die vroeger Arturio heette) Mas het sowieso spaans benauwd, met of zonder stent. Het Mozes-pak dat hij na de eerste grote veldtocht (11 september 2012) aantrok knelt steeds meer.
De wil van een volk. CIU-campagneposter voor de verkiezingen van 25-N.

 Die eerste 11-S was een succes. Anderhalf miljoen deelnemers - zeshonderdduizend zeiden ‘Spaanse’’ tellingen. Artur Mas liep niet mee. Hij en zijn partij, Convergència i Unió (CIU) gingen traditiegetrouw voor een gunstige deal met Spanje. Dit keer ging het om een eeuwig Catalaans pijnpunt, de belastingen. Later die septembermaand ging hij in Madrid praten met Mariano Rajoy, de Spaanse premier.
Artur Mas heeft het spaans benauwd, met of zonder stent
Het gesprek liep op niks uit. Waarop Mas het Catalaanse parlement ontbond en nieuwe verkiezingen uitschreef voor 25 november, 25-N. “Bijzondere omstandigheden vragen om bijzondere maatregelen” sprak Mas. Lees: “Als ik nu niks doe, mis ik de politieke boot en gaan anderen met de macht aan de haal.”

Demis Roussos

Ook 25-N werd een mislukking. Mas´ CIU kelderde van 62 naar 50 zetels. De partij kon vervolgens alleen nog regeren met gedoogsteun van Esquerra Republicana de Catalunya (ERC). De Republikeinen van Oriol Junqueras (door sommigen omschreven als een kruising tussen Christoffel Columbus, Tovenaar Merlijn, en de Griekse zanger Demis Roussos) gaan sinds midden jaren tachtig voluit voor de onafhankelijkheid. De partij wilde een nieuwe CIU-regering wel steunen, maar alleen tegen harde afspraken over een roadmap to eternal happiness: een eigen onafhankelijke Catalaanse staat.
My Only Fascination.  Demis ( rechts) en Oriol zingen het hoogste lied.

Stap 1 op die kaart: een verklaring van het Catalaanse parlement over de soevereiniteit en het recht op zelfbeschikking van het Catalaanse volk. Die kwam er begin vorig jaar, en werd later grotendeels ongrondwettelijk verklaard door het Constitutioneel Hof in Madrid. Het hof oordeelde dat over de toekomst van (delen van) van Spanje alleen alle stemgerechtigde Spanjaarden samen kunnen beslissen. Slechts een grondwetswijziging kan dit veranderen. Tot die tijd is een Catalaans onafhankelijkheidreferendum (stap 2) onmogelijk. Een Catalaans verzoek om toch zo´n zelfbeschikkingsreferendum te mogen organiseren werd in april 2014 door het Spaanse parlement (waarin de Partido Popular van Mariano Rajoy de absolute meerderheid heeft) afgewezen.

Via Catalana
De datum van het referendum, 9 november 2014, was al eind 2013 door CIU en ERC vastgelegd, zij het na veel onderling gekrakeel, ook over de vraag. Uiteindelijk werden dat er twee: Wilt u dat Catalonië een staat wordt? En zo ja, wilt u dat dit een onafhankelijk staat wordt?
Artur Mas tijdens het uitspreken van zijn Diada-boodschap.

Op dat moment waren we inmiddels een tweede veldtocht (ook dit keer zonder Mas) verder, de Via Catalana van 11 september 2013. Aan de vooravond daarvan had de Spaanse regering bij monde van minister van Buitenlandse Zaken José Manuel García Margall al verklaard dat zij met geen enkele referendum zou instemmen.

Nu, precies een jaar later en op de dag van The Final Battle is dat standpunt nog even onwrikbaar. Mariano Rajoy zei maandag nog “alle middelen gereed te hebben” om een illegaal referendum te voorkomen.

De ERC is even koppig. De partij wil een referendum, ‘ja’ of ‘ja’. Desnoods tegen een verbod van het Constitutioneel Hof in. “Net zoals Martin Luther King", zeu Oriol Junqueras dinsdag in een radio-interview. Artur Mas op zijn beurt verwijt de Republikeinen - die bij de Europese verkiezingen de grootste Catalaanse partij werden - regeringsverantwoordelijkheid te ontlopen.  De ERC wil best in de regering stappen, meldde Junqueras in bovenvermeld interview. Op voorwaarde dat deze stap het doorgaan van het referendum, legaal of illegaal, ‘blindeert’.

Artur Mas riep in zijn ‘Diada-boodschap' van gisterenavond nog maar eens op tot grotere eenheid en eensgezindheid rond het referendum. Wat Spanje betreft had hij het over de dubbele fout van Marian Rajoy: de stem van het volk smoren en het recht om stemmen ontzeggen aan diegenen "die oplossingen willen via de stembus". 'Democratie' was het meeste door Mas gebruikte woord. Maar in een democratie gelden ook wetten en die zal je moeten respecteren, zal Mariano Rajoy gedacht hebben. En hij niet alleen. Mas´ eigen vice-presidente Joan Ortega zei een paar dagen geleden nog dat een “illegaal referendum iets is wat ‘men’ (lees ERC) van geen enkele democratische regering kan vragen”.

Voorspelbaar
Het Catalaanse parlement komt binnenkort met een wet (de stemming is op 19 september) die het referendum een legale status moet geven. Het vervolgscenario  is wat betreft de eerste scènes voorspelbaar:
Het Constitutioneel Hof blokkeert de wet; Artur Mas blaast het referendum vervolgens af - blijkens een recente enquête zouden veel Catalanen het overigens met zo´n beslissing eens zijn. Dan volgen er vervroegde verkiezingen, die ERC zal winnen. Artur Mas stapt uit de politiek, mogelijk nog vóór de verkiezingen.

Het verdere verloop is een stuk duisterder. Veel zal afhangen van de omvang van de grootte van de ERC-overwinning. Haalt de partij de absolute meerderheid of niet? En wie wint de Spaanse parlementsverkiezingen in 2015? Een linkse meerderheid zou een voor Catalonië (en andere Spaanse deelstaten) gunstige grondwetswijziging veel dichterbij brengen.


Volgend jaar in ieder geval gewoon weer een Diada. President Artur Mas zal die niet meer meemaken. Burger Mas zit die dag gewoon thuis waarschijnlijk. Of gewoon? Misschien wel in afwachting van een rechtzaak. Of twee. Nu de voor een deel al lang bekende beerput van 23 jaar Pujolisme alsnog lijkt open te gaan, is het onwaarschijnlijk dat Artur Mas (jarenlang nauw samenwerkend met Pujol, onder meer diens 'minister' van Economie en Financiën) de dans zal ontspringen.
Artur Mas en Jordi Pujol in gezelliger tijden.


Met God, die jaren geleden ook eens een hartoperatie onderging, gaat overigens alles goed. Hij is alive en kicking en groet u allen vanaf zijn berg.



BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!

05-09-2014

Duivelse wellust op de heilige berg Montserrat


Sant Pere de les Puel·les, begin vorige eeuw.
Het wordt wel eens vergeten maar ooit was Barcelona Moors. In 711 landden de Moren op het Iberisch schiereiland. Twee jaar later al, in 713, namen ze zonder slag of stoot Barcelona in. Aan hun bewind kwam een kleine eeuw later een einde. In 801 gooide Lodewijk de Vrome de Moren de stad uit en werd Barcelona deel van het grote keizerrijk van vader Karel de Grote. De opgetogen veroveraars bouwden op een naburige heuvel, El Cogoll, een kapel gewijd aan de heilige Sadurní (Saturnino de Tolosa,). Veel later, in 945, werd de kapel deel van een door graaf Sunyer gesticht vrouwenklooster van de benedictijner orde. Het klooster was gewijd aan Sant Pere (de heilige Petrus), maar omdat de bewoners meisjes waren, puellaes in het Latijn, noemden de immer inventieve Barcelonezen het al gauw Sant Pere de les Puel·les.  In het klooster, waarvan nu nog alleen de zwaar gerestaureerde kerk overeind staat,  lagen ooit de resten begraven van Sunyers vermoorde zusje, prinses Riquelda. Althans, dat wil de volgende legende:

In 859 arriveert in Barcelona een monnik,  Joan Garí geheten. De eenvoudige broeder maakt meteen een verpletterende indruk op de Barcelonezen. Hij bidt alle dagen in de kathedraal (een door de Visigoten gebouwde kapel, met de bouw van de huidige kathedraal op dezelfde locatie werd pas in 1298 begonnen). De aalmoezen die hij ontvangt, verdeelt hij gelijk weer onder de armen. Alsof dat niet genoeg is, blijkt Joan ook nog eens een enorm getalenteerde gebedsgenezer te zijn. Dagelijks stromen de Barcelonezen toe en vragen de veelzijdige monnik om advies over de meest uiteenlopende zaken. Uiteraard zijn ook Joan´s helende bidkwaliteiten erg populair.

Schare fans
Een echte monnik echter, wil geen schare fans, maar rust en stilte. Van bisschop Evildo krijgt Joan Garí toestemming op zich terug te trekken in een grot op de heilige berg Montserrat. Daar wijdt hij zich de eerste dagen aan meditatie en contemplatie. Maar helaas, al gauw weten de hulpbehoevende Barcelonezen hem ook hier te vinden. Zelfs graaf Wilfried de Harige heeft de wondermonnik nodig. Wilfrieds dochter Riquilda lijdt aan een geheimzinnige ziekte, waar letterlijk en figuurlijk geen kruid tegen is gewassen. Het meisje heeft hevige stuiptrekkingen en schreeuwt tegen onzichtbare wezen. Mogelijk gaat het om een geval van duivelse bezetenheid, concluderen de geneesheren van de graaf. Waarop de wanhopige Wilfried besluit om Riquilda een tijdje uit logeren te sturen bij Garí in zijn berggrot.

Montserrat
 Na enig protest  - zo´n  kale grot is toch geen verblijfplaats voor een prinses, ook al gedraagt ze zich niet zo koninklijk - gaat Garí overstag. Dus vertrekt Riquilda schreeuwend en tierend naar Montserrat, met flink aantal ridders als escorte. Bij hun aankomst op de berg maakt Garí het kruisteken, bij wijze van begroeting. Tot ieders verbazing echter, komt uit Riquilda een demon tevoorschijn, in de gedaante van een gifgroene slang.


Listig en vasthoudend
De slang vlucht en de prinses gedraagt zich weer als een echte prinses. Toch wil Garí haar nog enige tijd in observatie te houden. Je kunt immers nooit weten. De duivel is een listig wezen, en vasthoudend is hij ook.

Dat blijkt ook nu. Een paar nachten verder komt hij terug. Dit keer heeft de duivel het op Joan voorzien. Hij glipt de grot binnen en fluistert de brave broeder, die op dat moment de meest onschuldige dromen droomt, allerlei wellustige gedachten in. De monnik schrikt in zeer opgewonden staat wakker en voegt gelijk maar de daad bij zijn gedachten: hij vergrijpt zich aan de prinses.

  Joan voegt gelijk de daad bij zijn gedachten: hij vergrijpt zich aan de prinses

Overmand door schaamte raakt Joan vervolgens helemaal het juiste spoor bijster. Hij wurgt de prinses en begraaft haar lijk vlakbij de grot. Bij het ochtendgloren dringt eindelijk de waarheid door bij de Joan. Huilend stort hij ter aarde en vraagt God om vergiffenis. Het antwoord komt van een innerlijk stem. Die zegt dat Joan voor vergeving maar bij Gods vertegenwoordiger op aarde moet aankloppen.

Op naar de paus in Rome dus. Op het strand van Barcelona vraagt Joan aan vissers om hem mee te nemen, de Middellandse Zee op. De vissers reageren verschrikt en zeggen hem op te hoepelen. Ze nemen geen melaatsen mee aan boord. Waarop Joan zijn gezicht aanraakt en merkt dat dit bedekt is met afgrijselijke korsten.

Verloren ziel

Twee jaar doet de afzichtelijke monnik erover om Rome te bereiken. Wanneer hij eindelijk bij de paus arriveert, verdwijnen de korsten als bij toverslag. Waarmee voorlopig al het positieve nieuws is verteld, want vergiffenis schenken, dat doet de Paus niet.
“Je hebt je als een beest gedragen, daarom zal je voortaan moeten leven als een beest, dat is je straf”, spreekt de paus
“Ik heb mijn ziel voorgoed verloren”, weeklaagt Joan.
“Niemand verliest zijn ziel zolang hij in deze wereld is”, reageert de paus. “Tijdens je leven kun je blijven hopen op Gods vergiffenis.”
“En hoe weet ik dat God mij heeft vergeven”, vraag Joan.
Een goede vraag. De paus sluit zijn ogen en gooit het hoofd in de nek, hopend op een ingeving van boven. Die komt. “Je zult het horen uit de mond van een baby.”


Maar half gerustgesteld begint broeder Joan aan de twee jaar lange terugreis naar Montserrat. Op handen en voeten, zoals de paus had bevolen en zich voedend met het schaarse gras langs de lange, lange Romeins heerweg. Eindelijk op de heilige berg aangekomen, ziet Joan hoe zijn hele lichaam behaard raakt als dat van een beer, zijn nagels groeien uit tot klauwen. Ondertussen verschrompelen zijn kleren, totdat ze uiteindelijk helemaal verdwenen zijn. De gelijkenis met een wild dier, kortom, is méér dan treffend.
'Je hebt je als een beest gedragen, daarom zal je voortaan moeten leven als een beest'

Triomftocht
Dat vindt ook het jachtgezelschap dat onder leiding van graaf Wilfried de Harige - die er vergeleken met Jaon Garí uitziet als een tienjarige koorknaap -  op een dag het harige beest vangt. Het vreemde wezen wordt in triomftocht naar Barcelona gevoerd en op het Plaça del Rei aan het toegestroomde volk getoond. Liggend op de grond zet broeder Garí het maar weer eens op een huilen. Ook zijn kruisteken vergeet hij niet. Dat is voor de toekomstige graaf van Mir hét moment om het woord te nemen. Vanaf de armen van vader Wilfried spreekt de drie dagen oude peuter de volgende gedenkwaardige woorden:
“Sta op Joan Garí, want God heeft je vergeven.”



 'Sta op Joan Garí, want God heeft je vergeven'

Eenmaal weer op de been bekent Garí grif zijn gruwelijkheden aan de verbijsterde graaf. Als God zelf een misdadiger vergeeft, dan heeft een eenvoudige graaf zich daar bij neer te leggen. Dus klieft Wilfried niet met zijn zwaard Garí’s harige hoofd van diens even harige romp. In plaats daarvan schenkt hij de moordenaar van zijn dochter een fraai stel kleren. Waarop graaf en monnik koers zetten richting Montserrat, om daar de stoffelijke resten van Riquilda op te graven.


Moeder Gods
De verdere loop van het verhaal is enigszins duister. In de meest vrolijke versie zit Riquilda al springlevend en gezond te wachten in Garí`s grot. Een misschien wat realistischer variant wil dat het niet Riquilda is die het gezelschap opwacht, maar een beeld van Moeder Gods, dat subiet de naam Mare de Déu de Montserrat krijgt. Voor Riquilda geldt in deze versie echter: dood is dood. Haar stoffelijke resten belanden eerst in de vroege kathedraal, om  later te verhuizen naar het convent van de Puel·les.

Hoe het met Garí is afgelopen? Daarover zwijgen alle versies van de legende grotendeels. In de navertelling van Joan de Déu Prats –waarop bovenstaande weergave grotendeels is gebaseerd – gaat Garí om te beginnen naar de kapper, althans dat vermoedt de auteur. Een beetje vreemd is dat wel. Het is natuurlijk veel logischer dat Joan door een ingreep van Boven binnen twee tellen zijn monnikenhuidje terugkreeg. Een schrijver met 'God' in zijn achternaam zou dat moeten weten.

Sant Pere de Puel·les nu. Vvan het oorspronkelijke convent is door branden en slecht uitgevoerde restauraties nauwelijk iets over.




BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!