11-09-2013

Voorlopig resultaat Via Catalana: een spoorlijn

Precies een jaar na de massademonstratie voor de onafhankelijkheid volgt vandaag een nieuw vertoon van macht door de onafhankelijkheidsbeweging in Catalonië. De Via Catalana  is volgens de organisatoren een volgende stap op weg naar Catalonië als nieuwe Europese staat. De meer dan 300.000 deelnemers die samen de 400 kilometer lange keten vormen willen voor Spanje en de rest van wereld een beeld creëren van een Catalonië dat één en vastberaden is.


Het volk als leider
Het recht op zelfbeschikking wordt volgens recente peilingen verdedigd door zo´n 70% van de Catalanen; ruim 54 % wil onafhankelijkheid. Het grootste deel (70 %) van deze laatste groep bevindt zich volgens analisten aan de linkerkant van het politieke spectrum. Het streven naar onafhankelijkheid wordt de laatste jaren, en zeker sinds 2010 en het debacle  rond het autonomiestatuut  ( het Spaanse Constitueel Hof verwierp onder meer de wettelijke  grondslag van het begrip ‘ natie’ in de tekst), geleid door de civil society.  

Daarbij  gaat het om een mengeling van oud en nieuw. Nieuwe generaties Catalanen verdedigen de onafhankelijkheid op dezelfde manier waarop hun ouders en grootouders opkwamen voor `vrijheid, amnestie en autonomie´ (de kreet van de grote demonstratie op 11 september1977). Voor veel ouderen, de afgelopen decennia getuigen van de vele moeizame pogingen tot begrip tussen Spanje en Catalonië, is de huidige beweging een nieuw begin. 

De Catalaanse regering vandaag tijdens de bloemenhulde bij het standbeeld van Rafael Casanova, held van 1714. Vierde van rechts president Artur Mas. (foto El Periodico)

Radicale nationalist
Voor Artur Mas kwam die nieuwe start pas op 12 september vorig jaar. Gedwongen door de ‘bijzondere omstandigheden’ transformeerde Mas zich tot een radicale nationalist. Hij schreef nieuwe verkiezingen uit en vroeg de kiezers hem te helpen aan een ‘uitzonderlijke meerderheid’. Alleen op die manier zou hij hen kunnen leiden op de weg naar onafhankelijkheid. 



Mas verloor de verkiezingen. Sindsdien holt hij achter zijn volk aan
Mas en zijn CIU verloren de verkiezingen. Sindsdien holt hij achter (circa de helft van) zijn volk aan, terwijl links en rechts aan hem wordt getrokken. Regeren kan hij alleen nog met gedoogsteun van Esquerra Republicana Catalunya (ERC), een partij die al eind de jaren tachtig voluit voor de onafhankelijkheid koos. ERC wil een referendum ´ja of ja´ in 2014, evenals het burgerinitiatief Asemblea Nacional Catalana, organisatoren van de menselijke keten van vandaag. Aan de andere kant staan de christendemocraten van Unió (de U van CIU) en de grote Catalaanse ondernemingen, beiden tegenstanders van een Catalonië los van Spanje.

Om op adem te komen kwam de Catalaanse president dit weekend met een plan B: als het niet lukt om een referendum voor 2014 af te spreken met de regering Rajoy, dan maar plebiscitaire verkiezingen in 2016. Twee dagen later was Mas, gedwongen door de symboolkracht van ‘1714` weer terug bij 2014, maar dit keer met een referendum dat door Spanje ‘getolereerd`  zou moeten worden.

Desastreuze consequenties
De reactie van de Spaanse regering laat weinig ruimte voor vragen. Spanje zal met geen enkel referendum instemmen, verklaarde minister van Buitenlandse Zaken José Manuel García Margallo gisteren bij de opening van het Foro España Internacional, een promotie-instrument van het Spaanse bedrijfsleven. Catalonië moet maar eenzijdig de onafhankelijkheid uitroepen (waar ERC toe bereid is), met ‘desatreuze consequenties’’ - de minister noemde verlies van het EU-lidmaatschap, en 20-25 % minder BNP. En de Via Catalana van vandaag? ´Die leidt nergens naar toe.´

Want Catalonië is geen Baltische staat, weet de ervaren diplomaat García Margallo als geen ander;  geen enkele politieke grootmacht, noch de EU, heeft belang bij een onafhankelijk Catalonië. Toen Artur Mas zich vorig jaar meldde in Brussel had dan ook niemand tijd voor hem. Oude wonden gingen open. Mas´ mentor, de ‘eeuwige` (1980-2003) president Jordi Pujol mocht zich in het buitenland graag presenteren als staatshoofd. In 1990 werd hij na veel gelobby zeven minuten ontvangen door Ronald Reagan. Als de Govenor of Catalonia.


Fer país
Madrid nam Pujol wél serieus, noodgedwongen. Pujol was graag bereid linkse en rechtse minderheidsregeringen te steunen, maar niet voor niets natuurlijk. Een belastingverlaging hier, een versoepeling van het arbeidsrecht daar. Met de eeuwige dank van zakenman Joan Rosell, jarenlang voorzitter van Catalaanse werkgeversorganisatie en sinds 2011 voorman van de Spaanse versie.

Want bij het fer país (‘land maken’)  van Pujol gingen de belangen van de heersende zakenklasse boven alles. Wat dat betreft was er 2010 bij het aantreden van Pujols politieke erfgenaam, de technocraat Artur Mas, niets aan de hand. Tot deze zich een jaar geleden  ontpopte als een revolutionair die dreigend zwaaide met de estelada, de vlag met de ster en symbool van de strijd voor een onafhankelijk Catalonië.  Dreigen deed Pujol alleen met de senyera, de officiële vlag van Catalonië, en uitsluitend in noodgevallen.

Inmiddels lijken de zaken, tegen alle uiterlijke schijn in, als vanouds.  Zie het voorlopige resultaat van een jaar lang V een spoorlijn naar de Barcelonese haven. Spanje´s  minister van Verkeer en Waterstaat Ana Pastor kwam het protocol voor de lijn begin september zelf inzegenen in Barcelona. ‘De kunst van het politiek bedrijven is het niet verkondigen van dwaasheden’, merkte de minister wijsneuzig op. Artur Mas zweeg en dacht aan Jordi Pujol.

Vanmiddag om vier uur Via Catalana. In Barcelona regent het op dit moment. Van de Catalanen bleef 46 % toch al thuis.










03-09-2013

Hand in hand voor Catalonië

Via Catalana op de Chinese Muur...
Een succesnummer moet je herhalen, dachten de Catalanen van het burgercollectief Asemblea Nacional Catalana (ANC). De Baltische staten organiseerden op 23 augustus 1989 een 600 kilometer lange menselijke keten voor de onafhankelijkheid. Korte tijd later waren de soevereine staten Litouwen (1990) Letland, Estland (beiden 1991) een feit.

Voor zo´n ‘Via Catalana’ komt eigenlijk maar één dag in aanmerking: la Diada, de Catalaanse nationale feestdag op 11 september; de dag waarop de troepen van Filips V Barcelona innamen, nu bijna driehonderd jaar geleden. Sinds die gebeurtenis in 1714 is Catalonië geen staat, zeggen nationalisten, maar slechts een natie – en ook dat laatste wordt ontkend door ´Madrid´, gesteund door het Spaanse Constitutioneel Hof.

De Catalaanse weg zal op 11 september zo´n 400 kilometer lang zijn en lopen van Alcanar in het diepe Zuiden naar Le Perthus, het eerste dorp aan de Catalaanse kant van de grens met Frankrijk Al meer dan 350.000 personen hebben zich ingeschreven bij het ANC. Voorafgaand aan de grote dag in eigen land wordt in het buitenland flink geoefend. Vanaf half juli zijn wereldwijd al meer dan 90 korte ´wegen´ georganiseerd, tot op de Chinese Muur toe. De komende dagen staan menselijke ketens gepland in onder meer Dublin, Sidney en Lima.

 

... voor de Houses Of Parliament,  Londen...
Internationale aandacht
De ANC organiseerde vorig jaar op 11 september de grote massademonstratie in Barcelona, Toen onder het lemma Catalonië, nieuwe staat van Europa. De manifestatie, met zo´n 1,5 miljoen deelnemers een groot succes, was vooral richting Madrid gericht.

Dit keer is de noemer Catalaanse weg naar de onafhankelijkheid en gaat het vooral om internationale aandacht. Die is hard nodig, want de Catalaanse zaak krijgt tot nu toe nauwelijks politieke steun uit het buitenland. Bij die steun gaat het in eerste instantie niet eens om de onafhankelijkheid, maar om het recht van de Catalanen om zich via een eigen referendum uit te spreken over de eigen toekomst





De regering in Madrid zegt ‘nee’ tegen een  referendum, zwaaiend met de Spaanse grondwet

De conservatieve regering in Madrid zegt ‘nee’ tegen een Catalaans referendum, zwaaiend met de Spaanse grondwet. Die wet zegt dat over de toekomst van (delen van) Spanje alleen het Spaanse volk als geheel kan beslissen.
...Stanley Park, Vancouver.


Voor de regering van premier Rajoy is het toestaan van een referendum min of meer synoniem met de Catalaanse onafhankelijkheid. Die angst lijkt, op dit moment althans, zwaar overdreven. Volgens een recente poll zou bij een mogelijk referendum ongeveer 54 % van de Catalanen voor  de onafhankelijkheid stemmen. Een smalle basis voor een reuzenstap.


 

Rond de Sagrada Famila
De route op 11 september door Barcelona, de ‘toekomstige hoofdstad van de staat Catalonië’ (ANC) vind je hier. De menselijke keten omcirkelt onder meer de Sagrada Familia en het Catalaanse parlement in het Ciutadella-park.





BCN BITES - kijk voor meer nieuws over Barcelona en Catalonië op onze Facebook pagina!